نمودار سیوطی - جلد ۱ و ۲ - به همراه ترجمه لغات و اشعار
امتیاز دهید
نویسنده:
محمد تهرانی(۱۳۶۱)
امتیاز دهید
جلد اول: از ابتدا تا بحث کان
جلد دوم: از حروف جرّ تا نعت
در خواندن سیوطی رعایت چند نکته ضروری است:
۱. طلبه باید در هنگام خواندن سیوطی سعی کند که علم نحو را در ذهنش تثبیت نماید. یعنی نگاه کامل و جامعی به کل مباحث نحو داشته باشد. سیوطی آخرین مرتبه‌ای است که در دوره طلبگی‌تان نحو می‌خوانید و حفظ می‌کنید. وقتی وارد مغنی می‌شوید، بیشتر می‌خواهید اجتهاد کنید. نه اینکه از حفظ کنید.
۲. کار دوّمی که باید در کتاب سیوطی انجام دهید، آشنا شدن با استدلال کردن است. سیوطی کتاب نیمه‌استدلالی است و با هدایه و صمدیه تفاوت دارد. زیرا هدایه و صمدیه کتاب غیر‌استدلالیند. کتابهای نیمه‌استدلالی، کتابهایی هستند که مقداری در آنها مباحث استدلالی هم ذکر شده است. البته اینطور نیست که ادله هر مسئله‌ای دانه به دانه بررسی شود.
۳. کار سوّم آشنایی با نظم و نثر عربی است، زیرا متن سیوطی سخت است. متن «صمدیه» نسبت به «هدایه» سخت بود و متن سیوطی نسبت به صمدیه سخت‌تر است. سوال این است که چرا سیوطی را انتخاب کرده‌اند؟ چون یکی از توانایی‌های لازم برای طلبه آشنا شدن با متن‌های سخت است. اگر به جای سیوطی به شما «القواعد الاساسیّه» یا «مبادی العربیه» آموزش دهند، شما هیچ وقت متن سخت را متوجه نمی‌شوید و تا آخر طلبگی مجبور می‌شوید متن‌های آسان بخوانید، در حالی‌که خیلی از کتابهای نوشته شده، متن‌های پیچیده دارد وشما باید حتماً توانایی فهم متون پیچیده را پیدا کنید.
۴. چهارمین کاری که در سیوطی باید انجام داد، آشنایی با زبان شعر است. زبان شعر هم دو بخش دارد: شعر عرب فصیح (جاهلی و مخضرم و اسلامی)؛ و شعر مولِّدین. شعر فصیح جاهلی متعلق به قبل از اسلام است و آن گروه که زمان جاهلیت و اسلام، هر دو را درک کرده‌اند، شعرای مُخَضرم هستند. و آنهایی که تا نیمه قرن دوم بعد از اسلام بودند، شعرای اسلامی می‌باشند که شعر این سه گروه حجّت است و به عنوان شاهد آورده می‌شود. ولی شعر مولّد متعلَق به پس از نیمه دوّم قرن دوّم است. زبانشان با عرف فصیح یک مقداری فرق می‌کند، مانند شعرهای الفیه که در قرن هفتم نوشته شده است. شعرهایی که در کتاب سیوطی برای استدلال می‌آید، متعلق به شعرای جاهلی و مخضرم و اسلامی است. کسی که می‌خواهد ادبیاتش قوی شود چاره‌ای جز انس با شعر ندارد.
۵. پنجم: شما وقتی سیوطی می‌خوانید، باید اطلاعاتتان را از لغات عرب افزایش دهید: کتاب سیوطی پر از کلمات سخت است. در مرحله اول باید معنای این کلمات سخت را خوب یاد گرفت. ثانیاً معانی آن را حفظ کرد.
۶. ششم، آشنایی با کُتُب لغت است. لازم است در هنگام خواندن سیوطی، به لغت‌نامه‌هایی مثل «المعجم الوسیط» و «اقرب الموارد» و ... مراجعه کنید تا روش کار با آن را بیاموزید. خودتان را عادت ندهید که فقط «جامع الشواهد» را نگاه کنید.
۷. هفتمین کار، تمرین است. تمرین به تجزیه و ترکیب کردن است. برای این کار نمونه‌هایی از آیات قرآن یا تمرین‌های کتابهای دیگر مثل مبادی العربیه مناسب است. یک کار آسان‌تر هم این است که متن الفیه را تجزیه و ترکیب کنید.
۸. هشتم: آخرین کار، مراجعه به شرح‌ها و حاشیه‌هاست. شرح‌ها و حاشیه‌ها دارای انواع و اقسامی است. الفیه و سیوطی، شرح و حاشیه زیاد دارد. شما باید به مقدار توانایی، از شرح و حاشیه بخوانید. تجربه شخصی بنده این است که مجموعه شرح و حاشیه‌های اصلی سیوطی را جلوی خود بگذارید و به ترتیب شروع کنید. هر مدتی یکی از آنها را بخوانید.
بیشتر
جلد دوم: از حروف جرّ تا نعت
در خواندن سیوطی رعایت چند نکته ضروری است:
۱. طلبه باید در هنگام خواندن سیوطی سعی کند که علم نحو را در ذهنش تثبیت نماید. یعنی نگاه کامل و جامعی به کل مباحث نحو داشته باشد. سیوطی آخرین مرتبه‌ای است که در دوره طلبگی‌تان نحو می‌خوانید و حفظ می‌کنید. وقتی وارد مغنی می‌شوید، بیشتر می‌خواهید اجتهاد کنید. نه اینکه از حفظ کنید.
۲. کار دوّمی که باید در کتاب سیوطی انجام دهید، آشنا شدن با استدلال کردن است. سیوطی کتاب نیمه‌استدلالی است و با هدایه و صمدیه تفاوت دارد. زیرا هدایه و صمدیه کتاب غیر‌استدلالیند. کتابهای نیمه‌استدلالی، کتابهایی هستند که مقداری در آنها مباحث استدلالی هم ذکر شده است. البته اینطور نیست که ادله هر مسئله‌ای دانه به دانه بررسی شود.
۳. کار سوّم آشنایی با نظم و نثر عربی است، زیرا متن سیوطی سخت است. متن «صمدیه» نسبت به «هدایه» سخت بود و متن سیوطی نسبت به صمدیه سخت‌تر است. سوال این است که چرا سیوطی را انتخاب کرده‌اند؟ چون یکی از توانایی‌های لازم برای طلبه آشنا شدن با متن‌های سخت است. اگر به جای سیوطی به شما «القواعد الاساسیّه» یا «مبادی العربیه» آموزش دهند، شما هیچ وقت متن سخت را متوجه نمی‌شوید و تا آخر طلبگی مجبور می‌شوید متن‌های آسان بخوانید، در حالی‌که خیلی از کتابهای نوشته شده، متن‌های پیچیده دارد وشما باید حتماً توانایی فهم متون پیچیده را پیدا کنید.
۴. چهارمین کاری که در سیوطی باید انجام داد، آشنایی با زبان شعر است. زبان شعر هم دو بخش دارد: شعر عرب فصیح (جاهلی و مخضرم و اسلامی)؛ و شعر مولِّدین. شعر فصیح جاهلی متعلق به قبل از اسلام است و آن گروه که زمان جاهلیت و اسلام، هر دو را درک کرده‌اند، شعرای مُخَضرم هستند. و آنهایی که تا نیمه قرن دوم بعد از اسلام بودند، شعرای اسلامی می‌باشند که شعر این سه گروه حجّت است و به عنوان شاهد آورده می‌شود. ولی شعر مولّد متعلَق به پس از نیمه دوّم قرن دوّم است. زبانشان با عرف فصیح یک مقداری فرق می‌کند، مانند شعرهای الفیه که در قرن هفتم نوشته شده است. شعرهایی که در کتاب سیوطی برای استدلال می‌آید، متعلق به شعرای جاهلی و مخضرم و اسلامی است. کسی که می‌خواهد ادبیاتش قوی شود چاره‌ای جز انس با شعر ندارد.
۵. پنجم: شما وقتی سیوطی می‌خوانید، باید اطلاعاتتان را از لغات عرب افزایش دهید: کتاب سیوطی پر از کلمات سخت است. در مرحله اول باید معنای این کلمات سخت را خوب یاد گرفت. ثانیاً معانی آن را حفظ کرد.
۶. ششم، آشنایی با کُتُب لغت است. لازم است در هنگام خواندن سیوطی، به لغت‌نامه‌هایی مثل «المعجم الوسیط» و «اقرب الموارد» و ... مراجعه کنید تا روش کار با آن را بیاموزید. خودتان را عادت ندهید که فقط «جامع الشواهد» را نگاه کنید.
۷. هفتمین کار، تمرین است. تمرین به تجزیه و ترکیب کردن است. برای این کار نمونه‌هایی از آیات قرآن یا تمرین‌های کتابهای دیگر مثل مبادی العربیه مناسب است. یک کار آسان‌تر هم این است که متن الفیه را تجزیه و ترکیب کنید.
۸. هشتم: آخرین کار، مراجعه به شرح‌ها و حاشیه‌هاست. شرح‌ها و حاشیه‌ها دارای انواع و اقسامی است. الفیه و سیوطی، شرح و حاشیه زیاد دارد. شما باید به مقدار توانایی، از شرح و حاشیه بخوانید. تجربه شخصی بنده این است که مجموعه شرح و حاشیه‌های اصلی سیوطی را جلوی خود بگذارید و به ترتیب شروع کنید. هر مدتی یکی از آنها را بخوانید.
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی نمودار سیوطی - جلد ۱ و ۲ - به همراه ترجمه لغات و اشعار