سفرنامه مکه ۱۲۵۳ق / ۱۸۳۸م

به کوشش: رسول جعفریان

از مقدمه کتاب:
کیکاوس میرزا ملقب به شهاب السلطنه فرزند فتحعلی شاه، مولف سفرنامه ای است که تقدیم خواهد شد. در تذکره خاوری - رساله ای که به طور مستقل در باره فرزندان فتحعلی شاه نوشته شده - از وی به عنوان سی و دومین فرزند ذکور فتحعلی شاه یاد شده متولد (۱۲۲۲ ق) و درباره وی آمده است برادر صلبی و بطنی نواب کیقباد میرزاست... مدتی مدید در عهد صاحبقران رشید به نیابت آن مستوره معظمه، [صبیه محترمه، ابراهیم خلیل خان جوانشیر حاکم قراباغ که وی را تربیت کرده بود] به حکومت دارالایمان قم رسید و بی شائبه اغراق از حُسن تدبیر، باعث آبادانی آن ولایت گردید. شاهزاده، با ثروت و مکنت است و بینهایت مایل عیش و عشرت. در سنه ۱۲۵۳ به زیارت بیت الله الحرام شتافت و در یک هزار و دویست و پنجاه و چهار مراجعت کرده و در دارالخلافه آرام گرفت. خاوری در جای دیگری درباره آن بانو که مربی کیکاووس میرزا بود، نوشته است: «حضرت اعلی نواب شاهزاده کیکاوس میرزا که از بطن مطربه شیرازیه بود، به فرزندی او عنایت فرمود». همو درباره فرزندان وی هم نوشته است که شمارشان هشت نفر از ذکور (۵ نفر) و اناث (۳ نفر) است.
سفر حج که خاوری از آن یاد کرده همین اثر حاضر با نام «مسالک السالکین» است که بخش مهمی از آن مشتمل بر ادعیه و زیارات چهارده معصوم (ع) و بخشی هم سفرنامه است و آنچه در اینجا آمده بخش سفرنامه ای آن است که در باره آن شرحی خواهد آمد...