نظریه های تحریم اقتصادی

کاسبان خارجی تحریم ایران !
⭕️ کم نیستند کشورهائی که سالهاست از تحریم ایران کاسبی پرسودی برای خود دست و پا کرده اند. از میان آنها دو کشور روسیه و چین از بقیه برجسته تر هستند. آنچه که این دو را از دیگر کاسبان تحریم ایران متفاوت تر می‌کند، تلاش مزورانه و ظریف آنها برای استمرار تحریم هاست.
⭕️ برای روسیه از زمان تزارها،کمونیستها و دوران اخیر، همواره وجود یک ایران ضعیف، بهترین وضعیت ‌بوده است. در ۲۰۰ سال اخیر با وجود سه بار عوض شدن رژیم سیاسی آنها، به کلیت استراتژی ایران ضعیف، در هر سه رژیم عمل شده است. سیاست " ایران ضعیف" به این معناست که ایران نباید آنقدر قوی باشد که منافع ملی روسیه را به چالش بکشد و نه آنقدر ضعیف شود که منجر به فروپاشی آن شود. به دلیل طولانی بودن بحث، امکان توضیح دلایل رژیم های تزاری و کمونیستی سابق برای ضعیف نگه داشتن ایران، در این مقال کوتاه وجود ندارد اما لازم است دلایل استمرار این سیاست در دوره پوتین را کمی موشکافی کنیم.
⭕️ روسیه به جز سه کالای نفت، گاز و اسلحه کالای مهم دیگری برای عرضه در بازارهای جهانی ندارد. به همین دلیل شما هیچ وقت نمیتوانید یک جاروی برقی و یا یک ریش تراش روسی را در بازار پیدا کنید. وجود یک ایران قوی چالش بزرگی برای فروش کالاهای سه گانه روسی در بازارهای جهانی است. هرگاه تحریم خرید نفت ایران اوج می‌گیرد، روسیه بلافاصله بخش عمده سهم ایران در این بازار را میگیرد و در صورت رفع تحریم ها باید سهم ایران را پس بدهد. روسیه بزرگ‌ترین صادر کننده گاز طبیعی بویژه به اروپاست. ایران هم پس از روسیه دارای دومین ذخایر گاز دنیاست، اما ایران بجز صادراتی محدود به ترکیه، سهمی در این بازار ندارد. وابستگی انحصاری اروپا به گاز طبیعی روسیه بزرگ‌ترین اهرم فشار این کشور علیه اروپائی هاست، شاید این وابستگی برای روسیه بیش از منافع مادی آن اهمیت داشته باشد. رسیدن گاز ایران به اروپا به معنای از بین رفتن انحصار عرضه گاز روسیه است. خاورمیانه آرام و کم تنش بازار فروش اسلحه روسیه را به شدت کساد میکند، پس بهتر است ایران بعنوان مهمترین کشور خاورمیانه همواره با کشورهای این منطقه در چالش باشد.
⭕️ چین بجز ونزوئلای به شدت بی ثبات، متحدی که دارای منابع نفتی قابل ملاحظه ای باشد ندارد، خودش هم فاقد منابع نفتی و در عین حال بزرگترین وارد کننده نفت دنیا است. چین تنها کشوری است که می‌تواند بخشی از تحریم های آمریکا را نادیده بگیرد، بنابراین ایران همیشه تحریم، که مجبور است برای دور زدن تحریم ها نفت را ارزان‌تر بفروشد و در مقابل آن تهاتری از کشور خریدار کالا وارد کند برای چین بهترین وضعیت ممکن است. چین همچنین از شعله ور شدن جنگ در خلیج فارس بعنوان منبع اصلی انرژی فسیلی دنیا در هراس است، به همین دلیل چین سعی می‌کند، فشار آمریکا به ایران تا آنجا پیش نرود که منجر به جنگی گسترده در منطقه شود. به علاوه به هر میزانی که ایران از مروادات اقتصادی با کشورهای غربی به دور باشد، به چین نزدیکتر خواهد شد. وقتی کشوری تحت فشار ابرقدرتی به ابرقدرتی دیگر رو می آورد طبیعی است کشور تحت فشار به ابرقدرت حامی امتیاز بدهد.
⭕️ بدون تردید چین و روسیه در استراتژی ایجاد محدویت برای برنامه هسته ای ایران با آمریکا و غرب کاملاً همداستان هستند، تفاوت آنها فقط در تاکتیک هاست. رای مثبت این دو به شش قعطنامه شورای امنیت علیه ایران بخوبی اشتراک نظر آنها با آمریکا و غرب در این موضوع را بخوبی نشان می‌دهد. چون زحمت مقابله با برنامه هسته ای ایران را آمریکا خود به تنهایی میکشد، چین و روسیه ضرورتی برای مقابله علنی با ایران نمی بینند.
⭕️ بنابراین وضعیت استخوان لای زخم روابط ایران و غرب و استمرار تحریم ها کاملاً مطلوب این دو کشور است. خط قرمز همراهی تاکتیکی اینها با ایران تا نقطه ای است که روابط آنها با آمریکا آسیب جدی نبیند، چین هیچوقت صادرات ٤٥٠ میلیارد دلاری به آمریکا را با ٢٠ میلیارد دلار صادرات به ایران دچار مخاطره نخواهد کرد . ایران قوی و باثبات که روابط عادی و عاری از تحریم با همه دنیا داشته باشد، تضاد معنی داری با منافع اقتصادی روسیه و چین دارد. 

جدائی از اقتصاد جهانی و دست باز آمریکا برای تحریم آسان ایران
غلامرضا مصدق
ساختار اقتصاد ایران در چهل سال گذشته به گونه ای شکل گرفته که علیرغم دارا بودن اقتصادی بزرگ ، تحریم کردن آن کار چندان سختی نیست ، فاکتورهای زیاد و تعیین کننده ای در اقتصاد ایران وجود ندارد که مانع بزرگی بر سر راه تحریم کنندگان باشد . زیرا با تحریم کردن ایران ضرر و زیان زیادی متوجه کشورهای دیگر نمی‌شود.
جمله “ ادغام در اقتصاد جهانی “ برای کسر مهمی از سیاستمداران و نخبگان ما بار منفی زیادی دارد و معنای آن قرار گرفتن زیر سلطه جهانی است !!! ، به زعم آنها عدم ادغام اقتصاد ما در اقتصاد جهانی یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهاست !!! ، اما امروز کاملاً روشن شده این دستاورد بزرگ و افتخار آفرین تبدیل به پاشنه آشیل ما برای مقابله آمریکا با ما شده است .
اگر صادرات نفت ایران بجای ۲/۵ میلیون ۵ میلیون بشکه بود تحریم نفتی ایران عملاً غیرممکن می‌شد چون جایگزین کردن ۵ میلیون بشکه در بازار نفت ممکن نیست . اگر در سال‌های گذشته با جذب سرمایه خارجی برداشت نفت و گاز از میادین مشترک با همسایگان را افزایش می دادیم ، ضمن صیانت از منابع ملی که دیگران در حال غارت آن هستند با افزایش ظرفیت تولید نفت ، تحریم را غیر ممکن می کردیم ، سرمایه گذاران خارجی هم برای صیانت از سرمایه گذاریشان همه توان لابی گری خود برای جلوگیری از تحریم ما را بکار می بردند . اگر در سال‌های گذشته خطوط انتقال نفت و گاز آسیای میانه و قفقاز بجای مسیرهای غیر طبیعی و پرهزینه فعلی از مسیر طبیعی ایران به بازارهای جهانی می گذشت ، ضمن ایجاد هزاران شغل و کسب بی دردسر سالانه میلیاردها دلار بابت حق ترانزیت بخش مهمی از امنیت انرژی جهانی به امنیت ایران گره میخورد تحریم ایران به سادگی ممکن نمی‌شد .
اگر بجای یک شرکت بزرگ چند ملیتی مثل توتال ده شرکت در میادین نفت و گاز ایران سرمایه گذاری می‌کردند ترامپ نمی توانست همزمان با ده غول جهانی برای تحریم ما در بیفتد .
اگر حداقل پنج شرکت بزرگ خودرو سازی دنیا با خودرو سازان ما سرمایه گذاری مشترک در تولید خودرو داشتند ضمن برخورداری از کیفیت و قیمت جهانی خودرو برای مصرف کننده ایرانی ممکن نبود به وقت تحریم ما آنها دست روی دست بگذارند تا ما به راحتی تحریم شویم .
اگر ....، و صدها اگر دیگر ، اما چون ثبات و امنیت افغانستان برای آمریکا مهم است همچنین هند قصد دور زدن پاکستان برای رسیدن به افغانستان و آسیای میانه از طریق بندر چاه بهار را دارد ، امریکا نمیتواند این خواسته مهم کشور قدرتمندی مثل هند را نادیده بگیرید پس ، مجبور است اعلام کند توسعه بندر چاه بهار مشمول تحریم ها نیست .
چون در رژیم گذشته در دوران وفور درآمدهای نفتی ایران ۵۰‎٪ در میدان گازی رام با انگلیس در دریای شمال شریک شده ، آمریکا نمیتواند درخواست متحد خود ، انگلیس را برای معاف کردن این میدان گازی از تحریم ها نادیده بگیرد .
اگر در اقتصاد ایران فقط ۵۰ مورد مثل بندر چاه بهار و میدان گازی رام وجود میداشت تحریم ایران اگر نه غیر ممکن حتماً و حتماً بسیار سخت میشد.

این کتاب از منابع درسی رشته ی روابط بین الملل به شمار میاد برای فهم درس اقتصاد سیاسی بین الملل گزینه ی خوبیه