مقدمه بر تاریخ علم - جلد 4

با مقدمه: علی اکبر ولایتی

کتاب ارزشمند تاریخ علم، نه تنها بهترین کتاب در زمینه خود است بلکه می توان گفت یکی از بهترین کتب دنیا است. از مطالعه این کتاب، واضح دیده خواهد شد که وسعت بیکران اطلاعات نویسنده و مطالعه استقرائی وی از تمام آنچه در قرون سابق، از سه هزار سال پیش به این طرف، در نتیجه فعالیت عقلی و فکری دانشمندان عالم بوجود آمده، مافوق تصور است.

دانشمندان جهان اعتراف دارند که جورج سارتون، برجسته ترین مورخ علم است و کتاب “تاریخ علم” که ثمره دانشمندی و درایت شگرف اوست، یکی از ممتازترین آثار علم و معرفت است که تاکنون منتشر شده است. او علاوه بر این کتاب، کتاب های دیگری نیز در این زمینه تالیف کرد. هرکس کار عظیمی را که جرج سارتن، در زمینه‌ٴ تاریخ علم انجام داده است‌، مورد توجه قرار دهد، از وسعت فعالیت یک انسان دچار شگفتی می‌شود. نه تنها حجم این آثار حیرت‌انگیز است‌، بلکه تمرکز نیت‌، روشنی هدف و شیوه‌ٴ او از آن لحاظ جالب است که به او امکان می‌دهد، آنچه را که در چشم دیگران جنبه‌های کهنه یا خشک تحقیق است‌، تعالی بخشد.

او برای رسیدن به هدفی آرمانی کوشید که با گذشت سالیان دریافت‌، هرگز به آن نخواهد رسید، ولی منظره‌ٴ افزایش روزافزون گروه پژوهندگانی که در راه برگزیده‌اش گام می‌نهادند، مایه‌ٴ خشنودی‌اش بود. به افتخار دستاوردهای سارتن، “جامعه تاریخ علم” جایزه ای معروف به مدال جرج سارتون را ایجاد کرد .این جایزه، از معتبرترین جوایز جامعه تاریخ علم است که از سال ۱۹۵۵ هر سال، به یک مورخ برجسته علم که از طریق کمیته بین‌المللی پژوهش انتخاب می‌شود، اهدا می‌گردد.