اندیشه تجدد و ترقی در عصر بحران

جنبش فکری تجدد خواهی در ایران دوره قاجار، دارای دو دوره متمایز ومشخص است: دوران پیش از مشروطه و دوره مشروطه. برهه زمانی میان فتح تهران که منجر به استقرار مشروطه دوم شد، تا وقوع کودتای 1299، یعنی فاصله سال های 1288 تا 1299 خورشیدی (1327 تا 1339 ه. ق)، از هر حیث یک دوره بسیار بحرانی در تاریخ معاصر ایران است. این دوره کوتاه، هم از جهت رویدادها و هم از حیث اندیشه ها، یک دوره تعیین کننده و سرنوشت ساز به شمار می آید. در کتاب حاضر، جریان های فکری عمده در عصر مشروطه دوم، به ویژه اندیشه های نمایندگان شاخص فکر تجدد خواهی و ترقی خواهی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. عناوین بعضی از مباحث کتاب عبارتنداز: «چیستی اندیشه تجدد و ترقی از دید دو تجدد خواه عصر قاجار و مشروطه»، «تاریخ تجدد خواهی از آغاز تا مشروطه»، «اندیشه تجدد از مشروطه تا فتح تهران»، «فتح تهران و تشکیل مجلس دوم: کشمکش های فکری بر سر تجدد و ترقی: 1330 -1327 ه. ق»، «سه جریان عمده درگیر با مسئله تجدد و ترقی: 1- جریان تندرو، 2- جریان میانه رو، 3- جریان اسلامی»، «دوران ناصرالملک و فترت سه ساله: 1333 – 1330 ه. ق»، «بازخوانی اندیشه تجدد و ترقی از خلال سه نشریه ترقی خواه»، «آفتاب: از تجدد تدریجی تا ترقی خواهی اقتدارگرا و تحول خواه»، «الاسلام: احیاگری دینی و تمدن اسلامی»، «نوبهار: تجدد بر مبنای تحول اجتماعی و اصلاح فکر دینی»، «از گشایش مجلس سوم تا انحلال آن: 1334-1333 ه. ق» و …