فرقه عدالت: از جنوب قفقاز تا شمال خراسان 1920 - 1917

در اثر توسعه صنعتی و اقتصادی قفقاز و آسیای میانه به دلیل ضمیمه شدن این دو حوزه به امپراتوری روسیه، از اواسط قرن نوزدهم، و همچنین در نتیجه بحران اقتصادی در ایران تعداد زیادی از ایرانیان در جست‌وجوی کسب و کار به آن منطقه مهاجرت کردند. بیش‌تر این کارگران در مزارع، معادن و صنایع کار می‌کردند. در سال‌های جنگ جهانی اول که آشفتگی‌ها و مصائب ناشی از لشکرکشی‌ قوای بیگانه مزید بر بحران اقتصادی شد، شمار مهاجران ایرانی به حدی افزایش پیدا کرد که در برخی از صنایع و فعالان منطقه قفقاز، در ترکیب قومیتی کارگران از جمله صنعت نفت باکو اکثریت با ایرانیان بود. این کارگران در هنگام تحولات انقلاب روسیه برای رسیدن به حقوق خود، درگیر فعالیت‌های سیاسی و تشکیلاتی شدند و برآمدن و تاسیس فرقه عدالت ایران در سال 1917 میلادی از مهم‌ترین آثار آن بود. کتاب حاضر که به چگونگی تشکیل و فعالیت‌های فرقه عدالت ایران در میانه سال‌های 1917 تا 1920 اختصاص دارد، شامل سه بخش است: بخش نخست به فرقه عدالت ایران و بخش دوم به مساله تاشکند در مقابل باکو و تاسیس حزب کمونیست ایران در سال 1920 اختصاص دارد. بخش سوم کتاب حاوی اسنادی درباره این فرقه است.