انس التائبین و صراط الله المبین - جلد 1

نام کتاب انس التائبین و صراط الله المبین است و به نام انیس التائبین هم در تذکره ها أمده است این کتاب در دهه اول قرن ششم هجری نوشته شده استشیخ الاسلام «احمد ابن ابوالحسن جامی نامقی ترشیزی» معروف به شیخ احمد جام (زاده ۴۴۱ - درگذشته ۵۳۶ هجری قمری) معروف به «ابونصر احمد ژنده‌پیل» یا بطور خلاصه «ژنده‌پیل» از عارفان دوره سلجوقی بود.
وی از عارفان و صوفیان بنام قرن ششم هجری قمری است. زادگاه وی نامق از دیار ترشیز یا کاشمر فعلی بوده و مدفن وی در تربت جام می‌باشد. طول عمر وی را بیشتر مراجع ۹۵ سال و بعضی ۹۶ سال ذکر کرده‌اند.
شیخ احمد جام نامقی ؛ در شمار خوش‌اقبال‌ترین و ناشناخته‌ترین چهره‌های تاریخ عرفان و تصوف است، هرچند این اقبال و شهرت بی‌سبب نبوده و آن ابهام و ناشناختگی نیز بی‌دلیل روی نداده است. «شهرت» و «ابهام» دو رویِ سکّه شناختِ شیخ جام است؛ شهرتی که به مدد مقامات‌های متعدد و انبوهِ داستان‌ها و حکایاتِ مریدانِ مقامات نویس به اوج و مرز افسانه رسیده است، و ابهامی که حقیقتِ آثار و نوشته‌های وی را در نوردیده و منظومه فکری و عرفانی وی را همچنان مستور و ناشناخته باقی گذاشته است.
بدون شک شیخ جام یکی از نامدارترین و مهم ترین چهره‌های عرفان و تصوّف خراسان ـ و بلکه ایران ـ است «مقامات»های متعدد نیز در این شهرت و آوازه شیخ موثر بوده‌اند، اما از خاستگاه و مقبولیت این داستان‌ها و حکایت‌ها در ذهن و دل عامه نیز نباید غافل بود؛ مردمانی که در گذر زمان و در گردباد آلام و آسیب‌ها با دل زلال خود از شیخ فقط کرامت و درمان و اعجاب‌آفرینی می‌دیده‌اند. اما «کدام شیخ جام می‌تواند مطلوب ما باشد؟» پاسخ این سوال را باید در آینه و ترازوی واقعیت و حقیقت جست؛ واقعیتی که برآمده از پسندها و خواست‌های ارادتمندان در گذر زمان است و حقیقتی که جلوه‌های اندیشه‌ورزی و نشانه‌های فکری و عرفانی آن در آثار شیخ پیداست. همین نکته‌ها چهره شیخ جام را در گستره عرفان و تصوف ایران ممتاز و بی‌بدیل ساخته است
...وچون تائبان و یاران ما بسیار گشتند و به هر ناحیتی افتادند ممکن نبود آمدن ایشان به هر وقتی از ما درخواست کردند و سئوالها کردند که مارا به هر چیزی از این طریقه ها اشارتی کند تا دلهای مارا انسی و راحتی باشد چون سوال کردند روی باز زدن نبود
اما بدان که ما این کتاب را آغاز کردیم نه برای جنگ و تعصب را کردیم و نه برای بد گفت مسلمانان را و نیز نه برای آن تا در میان مردمان ما را ثنا گویند و بستایند از بهر این همه هیچ چیز نیست الا از برای رضای خدای عزوجل .و نیز میبینیم که هر کس راخواجگی یا تن آسایی می آرزو کند یا بد معاملتی یا زرقی یا میخواهند که بدعتی آشکار کنند می نتوانند کرد همه این طریق درویشان فرادست گرفتند و این همه که بردادیم در این طریق تعبیه کردند و برخاستند و گردجهان میگردند و هر کجا نوتائبی یا کسی که اورا مراد کار خدای عزوجل میباشد گرد ایشان می برآیند و ایشان را از راه حق می بگردانند و در کوی هوی و بدعت می اوگنند و راه اباحت و زندیقی در ایشان می کارند تا لاجرم می بینی که علم هوی چون بلند گردید و موج فتنه چون برخاست و راه بدعت چون آشکار گردید.