فرهنگ نامه توصیفی پزشکی در شعر کهن پارسی

ویراستار علمی: محمد طاهری، هادی خدیور، عبداله نصرتی

از مقدمه:
درمان، به عنوان یک حرفه، بی گمان ریشه در اعماق تاریخ دارد و به گفته ی بقراط، «بحث در مورد اولین طبیب کار بسیار مشکلی است.» (سرمدی، ۱۳۷۹ :۱۴) ابن القفطی می گوید: «سخن در ابتدا و آغاز صناعت طب و آن که احداث آن چه کسی نموده و در کدام زمان پدید آمده بسی دشوار است؛ زیرا که قائلین به قدم عالم می گویند طب نیز قدیم است به قدم عالم، برای آن که طب ناگزیر انسان است. مادام که انسان موجود باشد باید که طب نیز موجود باشد...» ابن القفطی (۱۳۷۱ :۲۳)
ویل دورانت بر این باور است که نخستین بار زنان به کارهای پزشکی پرداخته اند؛ از آنجا که کار زنان ابتدا با زمین بوده و از گیاهان اطلاعات فراوان به دست می آورده اند. (بنگرید به دورانت، ۱۳۶۵ :۹۷) حقیقت این است که مردم اولیه با اطلاعات ناقص خود بیماریهای بسیاری را مداوا می کردند. البته پزشکی کهن، پیوند نزدیکی با جادو و دین داشته و درمانها غالباً با سحر و افسون همراه بوده اند. این مطلب به دلیل اعتقاد انسانهای اولیه بود که می پنداشتند عامل بیماریها ارواح شیطانی یا خشم خدایان است؛ لذا به اوراد و ادعیه ی کاهنان پناه می بردند و طلسم های جادویی آنان را استفاده می کردند...