از تهران تا استالین آباد

این کتاب یادمانده‌های محمد تربتی از پنجاه سال فعالیت سیاسی، در درون و بیرون از حزب توده‌ی ایران است. او در سال ۱۳۲۲ به آن پیوست. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به زندگی مخفی روی آورد و چندی با خسرو روزبه و دکتر مرتضی یزدی در پناه‌گاه‌های حزبی زیست.
در سال ۱۳۳۴ به شوروی گریخت. در عشق‌آباد و دوشنبه و مسکو زندگی کرد و در سال ۱۳۳۶ به پراگ رفت. در آنجا فعالیت حزبی را از سر گرفت. در پلنوم هفتم حزب شرکت داشت. پس از پلنوم یازدهم در سال ۱۳۴۴ از حزب توده سرخورد و بیش از پیش به آموزش دانشگاهی روی آورد. در سال ۱۳۴۵ از آکادمی علوم فارغ التحصیل شد و به عنوان پژوهشگر به استخدام انستیتوی اقتصاد پراگ درآمد.
در «بهار پراگ»، با اصلاح طلبان حزبی سمت‌گیری کرد و پس از سرکوبی آن جنبش آزادی‌خواهانه، از حزب توده ایران و حزب کمونیست چکسلواکی کناره گرفت. پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ به ایران آمد، اما استبداد دینی را برنتابید و زود به چکسلواکی بازگشت. یادمانده‌ها‌ی محمد تربتی یکی از مستندترین یادمانده‌های‌ست که اعضای ساده‌ی حزب توده در مهاجرت نوشته‌اند.