میراث ماندگار ادب شیعی

«میراث ماندگار ادب شیعی، تاریخ و تحلیل اشعار شاعران برجسته ی شیعه»، از آثار دکتر قاسم مختاری است که در آن، زندگی و آثار جمعی از شاعران شیعی را --از آغاز اسلام تاکنون- با نظم تاریخی و به صورت مختصر معرفی کرده است.
مطالب کتاب بدون ذکر فصل در هشت عنوان ارائه شده است.
نویسنده در این کتاب، گلچینی از شرح حال سرایندگان متعهد شیعه از صدر اسلام تا عصر حاضر به ترتیب سال وفاتشان بیان کرده است. تلاش نویسنده بر آن بوده تا در نگارش شرح حال و نقد و بررسی جایگاه ادبی شاعران شیعه، به سرچشمه اصلی، یعنی منابع و مراجع اصیل عربی مراجعه شود تا تحقیق از استحکام لازم بهره مند باشد و شرح حال این سرایندگان از زبان نویسندگانی بازگو شود که به زمان زندگی آنان نزدیکتر بوده باشند . شیوه نگارش نویسنده بدین ترتیب است که پس از ذکر شرح حال مختصر و منزلت معرفتی و ادبی هر شاعر به نمونه هایی از اشعار وی اشاره کرده است. کتاب با نام نعمان بن یزید انصاری آغاز شده و با شاعرانی مانند: فرزدق، کمیت، ابن سکیت، دعبل و شیخ کاظم اُزری ادامه یافته و با احمد الوائلی پایان یافته است.
درباره روش و محتوای این اثر چند نکته گفتنی است:
1. نویسنده در مقدمه اش یادآور شده است که ادبیات شیعه پیوسته مورد بی مهری ناقدان ادب عربی واقع گشته است؛ آنان تا آنجا که می توانستند از ذکر نام ادیبان و سرایندگان متعهد شیعه در کتابهایشان چشم پوشی نمودند و اگر به دلیل شاخص بودن سرایندگان شیعه، ناچار بودند نامی از ایشان به میان آورند، همواره تلاش در زشت جلوه دادن چهره این سرایندگان داشتند تا چهره واقعی و متعهد آنان را در هاله ای از ابهام نهند. به عنوان نمونه اگر به کتاب «تاریخ الأدب العربی» عمر فرّوخ مراجعه شود، هرگاه از یک سراینده ی شیعه سخن گفته، در آغاز گلچین اشعارش، شعری از آن شاعر با مضمون وصف شراب و امثال آن آورده است. وی تلویحاً می خواهد ذهن خواننده را بدین سو بکشاند که شاعران شیعه پیوسته به وصف شراب و امثال آن می پرداختند. این در حالی است که استناد بسیاری از این اشعار سست و نادرست می باشد .