کلام شیعه، کلام معتزله

پژوهشی مقایسه ای بر مبنای متون قرن های چهارم و پنجم

این کتاب یکی از جدی‌ترین تلاشها برای برجسته کردن این تفاوتهاست بر مبنای مقایسه متون قرن‌های چهارم و پنجم، یعنی یکی از دوره‌های اوج و شکوفایی اندیشه‌های کلامی و از جمله شیعی در تاریخ اندیشه اسلامی.
مولف پس از ذکر مقدماتی تاریخی در مورد تکوین نظام‌های کلامی شیعه و معتزله و اشاره به برخی تقسیم‌بندی‌های مبتنی بر جغرافیای تاریخی و از جمله تفکیک متکلمان شیعه قم و بغداد از سویی و متکلمان معتزلی بغداد و بصره از سوی دیگر و برشمردن چهره‌های برجسته هر یک از این نظام‌های کلامی، به مقایسه مورد به مورد آراء متکلمان شیعه و معتزله درباره مسائل عمده کلامی می‌پردازد، مسائلی از قبیل توحید و تشبیه و تنزیه، عدل، نبوت، عصمت، اعجاز، امامت، غیبت، حسن و قبح، وعد و عید، تکلیف، خلود، ایمان، احباط و تکفیر، توبه، شفاعت، رجعت و امر به معروف و نهی از منکر. شاید بتوان این بخش را قلب کتاب و کارآمدترین قسمت این تحقیق دانست. چرا که چنین مقایسه مورد به موردی به خودی خود روشنگر بسیاری نکات درباره متکلمان شیعه و معتزلی است.