شیرازنامه

این کتاب که معین‌الدین احمد بن ابی‌الخیر شیرازی معروف به زرکوب در سال 745 هـ.ق آن را تألیف کرده، وابسته به سنت تاریخ‌نگاری محلی ایران است و مطالب آن در دو بخش تاریخی و رجال تنظیم شده است. در بخش نخست حوادث تاریخی فارس از سده‌های نخستین هجری تا پایان حکومت ابواسحاق اینجو به اختصار گزارش شده و بخش دوم به معرفی دانشمندان و بزرگانی اختصاص یافته که از فارس برخاسته یا مدتی در آنجا زیسته‌اند. از این روی شیرازنامه را می‌توان نخستین تاریخ محلی موجود فارس به‌شمار آورد و از آنجا که با اتکا به منابعی تألیف شده که امروز موجود نیستند از آثار گرانقدر قرن هشتم به ویژه در بخش رجال به شمار می‌رود. در بخش نخست پس از دیباچه‌ای ادیبانه در باب سبب تألیف کتاب، در دو فصل به نقل روایاتی در فضایل فارس، فارسیان، تقسیمات و مزایای جغرافیایی فارس و چگونگی احداث شیراز پرداخته شده است. آن‌گاه اوضاع سیاسی منطقه از عصر عمادالدوله بویهی تا هنگام «نزول حضرت سلطان دین‌پرور» یعنی امیر مبارزالدین محمد به شهر شیراز در هفت طبقه توضیح داده شده است. بخش دوم کتاب متضمن ذکر مشایخ و علمای فارس است. مطالب این بخش نیز در هفت طبقه به تنظیم شده است. بخش واپسین کتاب یعنی خاتمه‌الکتاب نیز دو فصل دارد، فصل نخست، در ذکر طبقات سادات عظام و طایفه‌ای از اهل بیت نبوت و فصل دوم، در ذکر طبقات مشایخ و مشاهیر که مدفن آنان در شیراز است ولی زرکوب نتوانسته بود درباره آنان اخباری کسب کند. در پایان کتاب یادداشت‌های اعلام تاریخی، یادداشت‌های جغرافیایی، نمایه اعلام جغرافیایی، نمایه کتاب‌ها، نمایه اشخاص، نمایه اشعار فارسی، نمایه اشعار عربی و فهرست منابع ارایه شده است.