دریای مازندران

این کتاب به توضیح و توصيف کردن درياچه خزر مي پردازد. درياي كاسپين، درياي مازندران يا درياي خزر درياچه‌اي است كه از جنوب به ايران، از شمال به روسيه، از غرب به جمهوري آذربايجان و ازشرق به جمهوري‌هاي تركمنستان و قزاقستان محدود مي‌شود. به موجب اين كه بزرگترين درياچه جهان است آن را دريا نيز مي‌نامند. به دلايل مختلف تا به اكنون نام‌هاي متفاوتي در زبان‌هاي مختلف به‌روي اين دريا گذاشته شده‌است. در زمان قديم، دريا را به نام اقوامي كه در ساحل آن زندگي مي‌كردند، نام مي‌گذاشتند؛ مثلاً طبرستاني‌ها، گرگاني‌ها يا هيركاني‌ها در قديم در كنار اين دريا بوده‌اند. به همين دليل، اسم اين دريا به نام‌هايي مانند هيركاني‌ها، طبرستان يا درياي پتوران شناخته مي‌شده است. همچنين درياي گيلان، ديلم، آلباني‌ها در قفقاز و درياي كاسپي نيز به اين نام‌ها ناميده شده‌اند درياي كاسپين يا كاسپي:نام ايراني "كاسپي" نيز در دانش جغرافياي جهاني به‌ عنوان نام اصلي درياي شمال ايران شناخته شده است. كاسپين خود از نام قوم آريايي كاسپي (يا كاس٧ي) گرفته شده‌است كه ابتدا در كرانه‌هاي غربي تا جنوب غربي آن ساكن بوده‌اند و به تدريج تا كرانه‌هاي جنوبي آمدند. پژوهش هاي جديدي كه درباره‌ي ژنتيك مردمان ساكن جنوب اين دريا شده، گواهي بر اين ادعاست كه مازندراني ها و گيلاني ها (كه جوامع مردم‌شناسي در جهان ايشان را به نام كاسپين مي‌شناسند) از نوادگان مردمي هستند كه از غرب اين دريا آمده اند . كاس‌ها كه به نوعي مادر-قوم مردمان جنوبي و غربي اين دريا محسوب مي‌شوند، خود به دو دسته‌ي كاس‌سي‌ها و كاس‌پي‌ها تقسيم مي‌شدند. «سي» در زبان گيلكي به معني صخره (مثال: در سي‌پورد و سي‌بون و...) و «پي» به معني جلگه است و به اين صورت كاس‌هاي ساكن جلگه كاس‌پي‌ها نام گرفته‌اند. وجود شهري به نام دروازه‌ي كاسپين (يا دربند) در باب ورودي مملكت باستاني تبرستان (كه هم اكنون در استان تهران قرار دارد) گواهي ديگر بر اين ادعاست. نام‌هاي كاشان و قزوين نيز مؤيد اين موضوع اند. در زبان گيلكي، واژه‌هاي پايان‌يافته با حرف /i/ با آواي /en/ جمع بسته مي‌شوند و از اين جهت، كاس‌هاي ساكن در جلگه در زبان گيلكي به صورت كاس‌پي‌ئن (käspien)تبديل مي‌شود. در واقع، واژه‌ي كاسپين، برخلاف تصوراتي كه آن را نامي انگليسي يا صورت يوناني شده‌ي «كشوين» مي‌دانند، نامي گيلكي مي‌باشد. گيلان در زمان هاي دور شامل وسعتي از كنار اردبيل و خلخال در مغرب تا كلاردشت در مشرق بود كه خاك آن از سوي شمال به دريا و از جنوب به شهر قزوين مي رسيد و اين وسعت گاه گاه به سبب عوامل سياسي و يا اجتماعي كم و يا زياد مي شد .