آثار درویش محمد طبسی

به کوشش: ایرج افشار, محمد تقی دانش پژوه

شیخ محمد طبسی یا درویش محمد بن علی شاه قصاب طبسی گیلکی از شاگردان شاه نعمت الله ولی کرمانی بوده که در قرن نهم می زیسته است. کتاب حاضر که تنها نسخه موجود اما ناقص از آثار نظم و نثر این عارف نعمت اللهی است، علاوه بر چندین رساله او، شامل منقولاتی معدود از اشعار شاه نعمت الله ولی نیز هست. این کتاب گذشته از اینکه به دستخط خود مؤلف کتابت شده شامل مطالب مفیدی در تحقیق و تدوین احوال و عقاید مرادش است. اولین رساله این مجموعه، کتابی بی نام در بیست و هشت فصل در آداب و فصوص تصوف است که سه فصل اول آن مفقود شده. رساله باب از کلام و رسائل شاه نعمت الله حاوی اشعار این قطب درویشان است. انوار التحقیق محتوی فصولی در اسماء الهی و مراتب عشق است و در آن اشعاری از مؤلف و اشعار، علم باطنی و مشایخ شاه نعمت الله بیان شده است. انوار العارفین که از مؤلف دیگری و به زبان عربی نوشته شده، جام جهان نمای شاهی، کتاب اصطلاحات، جوهر الاسرار و رساله ای درباره خلافت و ولایت، دیگر رسائل این مجموعه را تشکلیل می دهند. از متن کتاب بر می آید که نگارش این مجموعه پانزده سال به طول انجامیده و مربوط به سالهای 828 تا 842 هجری است. علاوه بر ابیاتی از خود مؤلف و شاه نعمت الله، ابیاتی هم از مولانا جلال الدین رومی و سید قاسم انوار آورده است. این کتاب به همت ایرج افشار و تقی دانش پژوه در سال 1351 زیور طبع یافت.