شمارنامه

مصحح: تقی بینش

کتابی در علم حساب، به زبان فارسی، نوشته ابوجعفر محمد بن ایوب حاسب طبری در سده پنجم هجری قمری. این کتاب سه فصل و 64 باب دارد و نسخه خطی و منحصر به فرد آن مورخ 22 ذیحجه 871 به شماره 6652 در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است. بر اساس همین نسخه، تقی بینش این کتاب را با مقدمه و تعلیقات در 1345 ش به همت بنیاد فرهنگ ایران چاپ کرد. معرفی نویسنده: محمد بن ایوب ریاضیدان، منجم، و اهل آمل طبرستان بود. اطلاعات ما درباره زندگی او اندک است. از تحقیقاتی که درباره او شده، چنین برمیآید که معاصر الب ارسلان (حکومت: 455ـ465 ق) و ملکشاه سلجوقی (حکومت: 465ـ485 ق) بوده و دستکم در ربع قرن، از 461 تا بعد از 485ق، فعالیت عملی داشته و بیشتر عمر خود را در زادگاهش گذرانده است. «حاسب» در لغت به معنی حسابدان و شمارگیر است و در قدیم به جای ریاضیدان به کار میرفته است.