حلیه حلل یا رساله کبیر

به اهتمام: نجیب مایل هروی

درباره احوال و آثار عبدالرحمن جامی (898 – 817 ق) به کرّات سخن رفته است ولی هیچ چیز چون آثار منثور و منظوم فارسی و تازی او معرف شخصیت جامی نیست. جامی این کتاب را درباره اصول و فنون معما نگاشته است که آن را معمیات جامی و ‌رساله کبیر نیز نامیده اند. فن معما پیش از جامی نیز رایج بوده و در قرن نهم به اوج تصنع و تکلف رسید. نام شاعران معماپرداز فراوانی در تذکره ها آمده است. جامی این کتاب را در ایام جوانی (856) نگاشته و بخش های آن را به نام اصطلاحات گوهرفروشان همچون سمط، عقد،‌ خلخال نامیده است. جامی در این کتاب تفاوت چیستان و معما، انواع معما و شیوه های معماگویی را در سه عقد اعمال تسهیلی، تحصیلی و اکتسابی بیان کرده است. نجیب مایل هروی در تصحیح این اثر، از دو نسخه بهره برده که نسخه متعلق به آقای حافظ در افغانستان را اساس قرار داده که گویا به خط خود جامی است. در پایان فهرست تعمیه شدگان و اعلام تهیه شده است. این تصحیح در سال 1361 توسط نشر نوید در مشهد به طبع رسید.