شرح ماموریت آجودانباشی، حسین خان نظام الدوله

به انضمام: متن سفرنامه عبدالفتاح گرمرودی

آجودان‌باشی، محمدحسین خان(یا حسین خان) مقدم مراغه‌ای ملقب به صاحب اختیار و نظام‌الدوله، نخستین شخصیت نظامی و سیاسی ایران بود که به مقام آجودان‌باشی رسید. او از اعقاب آقاخان مقدم از امیران مشهور دوره ی صفوی و خواهرزاده ی میرزا جعفر خان مشیرالدوله بود که در زمان فتحعلی شاه وارد دیوان قاجار گردید و در جریان جنگ های ایران و روس، فرماندهی قسمتی از قشون ایران را برعهده داشت و بر اثر خدماتی که در سپاه نایب‌السلطنه انجام داده بود و با مساعدت امیر نظام محمدخان زنگنه به سمت آجودان باشیِ «تمامتِ افواج نظام» برگزیده شد. موضوع کتاب سفری است که او با عنوان ماموریت از طرف دولت ایران به اروپا و انگلیس داشته است. شرح ماموریت محمد حسین‌خان آجودان‌باشی توسط عبدالفتاح گرومرودی که منشی وی بود، نوشته شده است. این کتاب مشتمل است بر گزارش های گیرایی از منازل عرض راه، اوضاع سیاسی امپراتوری عثمانی، اتریش، انگلیس، فرانسه و فعالیت ها و ماموریت هایی که آجودان‌باشی در هر یک از این کشورها انجام داده است. این کتاب به اهتمام محمد مشیری در سال 1356 توسط سازمان انتشارات اشرفی در تهران منتشر شده است.