سه پژوهش در جامعه شناسی هنر: پرودون، مارکس، پیکاسو

کتاب حاضر در سال ۱۹۳۲برای اولین بار در فرانسه به چاپ رسید. این کتاب با همه فشردگی و پیچیدگی، مهم‌ترین اثر ماکس رافائل ( ۱۸۸۹ ۱۹۵۲) است که درباره هنر و پیوند آن با تاریخ و جامعه به رشته تحریر آمده است. خوانندگان در این کتاب با زوایای گوناگون اندیشه رافائلدرباره زیباشناسی، هنر و اجتماع آشنا می‌شوند. این کتاب از سه بخش اساسی تشکیل یافته است. در بخش نخست (پرودون و جامعه‌شناسی هنر)، رافائل نخست به آرمان شهر خواهی و وارثان امروزی پرودون که انتزاع‌های عینی یا سورئالیسم انقلابی پدید می‌آورند، انتقاد می‌کند; سپس ضمن نقد آرای این سوسیالیست آنارشیست فرانسوی، دیدگاه‌های خویش را در باب قوای گوناگون انسان، ایده هنری، رابطه فرآورده‌های ایدئولوژیک و تمایز میان قلمروهای هنر، علم و فلسفه شرح می‌دهد. بخش دوم (نظریه‌ی مارکسیستی هنر) نخستین بار در سال ۱۹۳۲در کشور آلمان به چاپ رسید که مقاله مهم و اساسی کتاب حاضر به شمار می‌رود. این مقاله مبتنی بر معرفت‌شناسی مارکسیستی یا نظریه آفرینش معنوی است و از این رو اهمیت دارد که گزارش کامل از مراحل گوناگون شیوه تحلیل رافائل درباره علم تجربی هنر به دست می‌دهد. بخش سوم پیکاسو نام دارد. رافائل در این بخش نه به استعداد و توانایی شخصی پیکاسو، بلکه سرنوشت تاریخی بورژوازی در اروپا را ارزیابی می‌کند. رافائل بر این باور است: که پیکاسو به راستی نماینده تمام عیار طبقه حاکم روزگار خویش است.