ادبیات و بازتاب آن

"" دکتر محمد علی اسلامی ندوشن در مقاله ای:"ادبیات و اخلاق" این پرسش را مطرح می کند که آیا اثر ادبی باید واجد جنبه ی اخلاقی و حاوی مسائل آموزشی باشد و یا همین که موثر و دلپسند بود کافی است ؟نویسنده در پاسخ به این پرسش دو نکته ی مهم را
یادآور می شود. نخست آنکه در دنیا هیچ ادبیاتی نیست که سراپا با موازین اخلاقی به مفهوم متداول آن منطبق باشد، اگر چنین بود، ادبیات نمی بود. اخلاق به اقتضای طبع خود دایره ای محدود دارد و محافظه کار و کم تحرک است، در حالی که ادبیات
قلمروی پهناور و سیال دارد. دوم آنکه، مفهوم اخلاق از نظر ادبیات با مفهوم اخلاق از نظر عرف عامه تفاوت دارد. کم اند کسانی که مخالف حضور اخلاق در ادبیات باشند،ولی کدام اخلاق؟ نویسنده در پاسخ همین پرسش کوتاه دامنه ی بحث را بسط
می دهد و می گوید اخلاق در دنیای گذشته از آن نوع و رسمی سرچشمه گرفته است که غالبا بر وفق مصالح و منافع قدرتمندان و متمکنان قالبگیری شده بود و بنابراین ناگزیر از حفظ نظم موجود بود و این نظم موجود همان بوده است که
بینوایان را در بینوایی خود و ستمکاران را در ستم خود به چشم تایید می نگریسته و از شائبه و ریا و فریب مبرا نبوده است. بدین گونه ادبیات نمی توانسته است همواره با اخلاق همقدمی داشته باشد، چه ادبیات با همه ی نوسانها و نشیب و فرازها و مارپیچ رفتن هایش باز هم بزرگترین معترض نارسائیها و ناهمواریها در تاریخ بوده است. آنچه در گذشته اخلاق نامیده می شده است چون اصول آن از جانب نخبگان و برجستگان هر قوم وضع شده اند، در قالب منافع طبقاتی و در قالب
مصالح فرمانروایان و پیشوایان(اعم از مذهبی یا سیاسی یا اقتصادی) ترکیب گرفته اند....""
__مفهوم اخلاق و ادبیات، مقدمه ی مترجم__

کتابی است با نظریه های ادبی نوین . سپاس
8-)8-)8-)