سفرنامه رضا قلی میرزا نوه فتحعلی شاه

تحلیل این سفرنامه را می توانید در کتاب مکتب تبریز نوشته ی سید جواد طباطبایی مطالعه کنید

آشنایی نگارنده این سفرنامه با ماهیت درونی تمدن غربی یعنی صنعت و آموزش و نه صحنه پردازی از مجالس رقص و باله نشان دهنده درک بالای رضاقلی میرزا می باشد.
نوه فتحعلیشاه در می یابد که کشورهایی هم وجود دارند که پادشاه سایه خدا و ارباب جان و مال و ناموس رعایا نبوده و همه باید در قبال قانون پاسخگو باشند.
بر اساس سفرنامه ها شاید بتوان اینگونه سنجید که ایرانیان خلاف ترکان عثمانی راحت تر تمدن نوین یعنی فناوری و آموزش علوم را می پذیرفتند و مشکل بزرگ عدم ارتباط مستقیم با جهان غرب بوده است.
در سفرنامه های نگاشته شده در دوران صفوی نگارنده تاکنون نشانی از برخورد منفی مردم با اروپاییان ندیده است هرچند در آن روزگار ایران یکی از قدرت های منطقه ای بوده ولی در دوران قاجار به دلیل شکست های فراوان و عقب ماندگی از فناوری و دانش روز اروپاییان نیازی به احترام گذاشتن به ایرانیان نمی دیدند.
شاید اگر در قرن هژدهم دولت پایداری در ایران وجود داشته که گریزان از ورود و معرفی فناوری نوین غربی نمی بود در قرن نوزدهم وضع و حال بهتری می داشتیم

سفرنامه ها بخش مهمی از هویت تاریخ و سنن وآداب اجتماعی سیاسی و فرهنگی هر کشوری هستند واز این جهت حایز اهمیت می باشد

عموما سفرنامه ها بخصوص سفرنامه هایی که به دست اولیاء امور نگاشته شده با اهمیت و خواندنی است زیرا در حقیقت آشنایی با طرز تفکر قدما و آشنایی با محل زندگی و محیط اطراف و سایر ملل در گذشته های دوراست از کتابنک سپاسگزاریم