ترجمه تحف العقول

.
متن کامل

کتاب تُحَفُ العُقول در 968 صفحه، نوشته ابومحمد حسن حرانی یا حلبی، معروف به ابن شعبه از علمای بزرگ قرن ۴ ه.ق. از کتاب‌های مشهور و معتبر در حکمت‌ها و موعظه‌ها از امامان شیعه است.
گردآورنده که قصدش برگزیدن کلمات نابی از امامان شیعه بوده که هر شنونده ای از آنها حظّی عقلی و اخلاقی ببرد،کتاب را بنام «تحف العقول» آراسته است،و حقیقتا نامی است که بر این کتاب سزاوار است،و خواننده خود با مطالعه کتاب،بدین حقیقت پی خواهد برد.
این کتاب، با حجم کم مطالب سودمندی از آداب و سنن، نصایح، موعظه‌ها، کلمات قصار، پند و اندرز و سفارشات پیامبر اسلام و اهل بیتش دارد. در این کتاب، گزیده‌هایی از سخنان و روایات از پیامبر اسلام تا امام یازدهم شیعه در زمینه‌های گوناگون اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی و فقهی و… جمع آوری شده‌است.

مؤلف در مقدمه کتاب، بعد از اینکه انگیزه تألیف و شیوه کار خود را می‌گوید، می‌نویسد که:
من سندها را نیاوردم تا حجم کتاب بزرگ نشود و رعایت اختصار کردم، هرچند که بیشتر این احادیث را به طور سماع گرفته‌ام و چون بیشتر آنها آداب و حکمت‌هایی است که خود، گواه درستی و صحت انتساب است... لذا ارزش علمی کتاب، کم نشده‌است.
این اثر، یکی از منابع و مأخذ کتاب‌های مهمی چون بحارالانوار، وسائل الشیعه و... می‌باشد.
شیخ مرتضی انصاری، در اول کتاب مکاسب خود، حدیث مبسوطی را که اساس بسیاری از احکام معاملات است، از همین کتاب (تحف العقول) روایت کرده‌است.
همچنین علامه مجلسی، در فصل دوم از مقدمه بحارالانوار گوید: «به یک نسخه قدیمی از کتاب تحف العقول برخوردم، نظم این کتاب، دلالت به رفعت شأن مؤلفش دارد و مواعظ و اصول معلومی در کتاب است که نیاز به سند ندارد».
ترجمه کتاب بر عهده علی اکبر میرزایی است،که ترجمه روان و آسان و امانتداری از متن انجام داده است،و متن اصلی را نیز در کنار ترجمه به زیبایی گنجانده،خود در مقدمه می نویسد:
از پى گذشت روزها و شب‌ها حوادث بسیارى براى انسان رقم مى‌خورد که البته انسان در مقابله با آن‌ها با توجه به نوع نگاه و ایدوئولوژى که دارد، رفتارى از خود نشان مى‌دهد و آثارى از خود به جاى مى‌گذارد که این همان اخلاق و رفتار است. اخلاق همواره نمایانگر اعتقاد انسان‌ها بوده است اگرچه ممکن است گاهى عمل از اعتقاد سرچشمه نگیرد، امّا در هر حال این نگاه و رویکرد در وجود انسان موج مى‌زند و در صدد این بوده تا با رفتار خود جایگاهش را در مراتب بالا قرار دهد.
اساسى‌ترین بحث این است که چگونه مى‌توان فهمید که رفتار ما از جایگاه سالمى سرچشمه گرفته است و صحیح مى‌باشد؟ اینجاست که خداوند، انسان‌هاى موحّد و بامعرفتى را به عنوان پیامبر یا امام منصوب مى‌کند تا الگوى انسان‌ها براى رفتار و اخلاق صحیح باشند؛ بنابراین نخست باید به سخنان و رفتار ایشان عقیده داشت و سپس نسبت به آن‌ها آگاهى داشت تا بتوان رفتارى صحیح در جهت رشد روحى و اخلاقى داشته باشیم.
کتاب «تحف العقول عن آل الرّسول» یکى از کتاب‌هاى مفیدى است که ما را با سخنان رسول گرامى اسلام صلّى اللّه علیه و آله و سلّم و امامان معصوم علیهم السّلام آشنا مى‌سازد و با عمل به این دستورات مى‌توان به حقیقت اخلاقى دین آگاه شد و به سرعت و همراه دقّت به هدف رسید.
ترجمه این کتاب به دست این‌جانب سپرده شده است و سعى کرده‌ام اصول ترجمه را رعایت نمایم.
امیدوارم خداوند به همه ما توفیق عمل به دستورات معصومین را که مفسران واقعى قرآن هستند و سخنانشان از وحى سرچشمه مى‌گیرد عنایت بفرماید.