معمای پروین اعتصامی

محمود کیانوش، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی معاصر، در مقدّمه که برای نشرِ کتابِ «پروین اعتصامی: دخترِ ناصر خسرو و عالمتاج قائم مقامی، و مادر بزرگِ فروغ فرّخ زاد» در «کتابناک» نوشته است، می گوید: «نقد ادبی، به معنای امروزی و جهانی آن، هنوز در حیطۀ ادبیات فارسی، مثل خیلی چیزهای دیگر، جایِ علمی و منطقی خود را پیدا نکرده است. در موقعیتی که جهلِ اکثریت توانسته است با حمایت و هدایتِ گمراهیِ سیاسیِ جهانِ امروز، بر علمِ اقلیت حاکمیت پیدا کند، اتّفاقی که هرگز انتظار آن را نداری، این است که در حیطۀ تنگ و خاموشِ حقیقت، کتابی از دکتر محمّد رضا شفیعی کدکنی، صاحبنظر در ادبیات کلاسیک فارسی، در بیاید با عنوان «با چراغ و آینه»، در 698 صفحه، که به گفتۀ مؤلّف «قدیم ترین فصلها»ی آن «مربوط به حدود نیم قرن پیش از این» باشد، یعنی بیشتر فصلهای این کتاب مقالات مستقلّی بوده باشد که او آنها را از سنّ بیست و چهار (24) سالگی تا هفتاد و چهار (74) سالگی نوشته باشد و در سال 1390 تصمیم بگیرد که مجموع آنها را، با افزوده هایی به هم بپیوند و با عنوان فرعی و توضیحیِ «در جستجوی ریشه های تحوّل شعر معاصر فارسی» به بازار امروز کتاب در ایران عرضه کند. فصلی از این کتاب که در شش صفحه با عنوان «معجزۀ پروین» در معرّفی «پروین اعتصامی» آمده است، مرا کنجکاو کرد، مقاله را خواندم، و دریافتم که پروین، بر خلافِ نظرِ مؤلّفِ این کتاب، «معجزه» ای نیست، «معمّا»یی است که ناشناخته مانده است. گفتاری که می خوانید، کوششی است در باز نمودنِ گوشه هایی از این معمّا».