مهندسی مالی و قراردادهای اسلامی

کتاب «مهندسی مالی و قرارداد‌های اسلامی» با هدف بررسی و شناخت ابعاد مختلف انواع قرارداد‌های مالی در اسلام، به همت انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به چاپ رسید. این کتاب حاصل تلاش مشترک منور اقبال و طریق‌الله خان است و توسط پرویز قاسمی و آزیتا گل‌زاده‌ قشلاقچایی، مترجمان مؤسسه موج، به فارسی برگردانده شده است.
این کتاب در شش فصل تنظیم شده است. سه فصل نخست کتاب با عناوین «آشنایی با مهندسی مالی اسلامی»،‌ «مسایل فقهی در قرارداد‌های آتی کالا» و «مشتقات کالا: یک تحلیل اسلامی» به پاسخ و تحلیل پرسش‌هایی مانند مهندسی مالی چیست؟ و محرک‌های آن کدامند؟ و مباحثی نظیر بانکداری اسلامی،‌ حیطه مهندسی مالی در تأمین مالی اسلامی، قرارداد‌های آتی و اتاق پایاپای اختصاص دارند.
سه فصل بعدی این اثر نیز، شامل مباحثی در ارتباط با «جایگزین‌های شرعی اوراق قرضه دولتی»، «امکان استفاده از تأمین مالی سلم در مالزی» و «قرارداد‌های تسهیم بهینه: ویژگی‌ها و تکامل تدریجی» است. از مهم‌ترین موضوعات ارائه شده در این فصل‌ها می‌توان به اوارق قرضه دولتی، ‌هزینه ورشکستگی و عدم قطعیت و کارایی اشاره کرد.
در بخشی از این کتاب، مولف در تشریح مقوله نظریه اسلامی، با اشاره به اهمیت مهندسی مالی در تنظیم قرارداد‌ها می‌نویسد: در نظریه اسلامی قرارداد‌ها، دو نوع قرارداد وجود دارد که یکی معاوضات یا قرارداد‌های جبرانی و دیگری تبرعات یا قراردادهای خیرخواهانه است. قرارداد‌های جبرانی، به معنای کسب سود و منافع مادی دوجانبه، در قرارداد‌های اسلامی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
در بخش دیگری از این کتاب آمده است که اسلام تمام اشکال مختلف ربا را ممنوع کرده است. حرمت ربا در اصل بدان معنا است که تعیین پیشاپیش مبلغی اضافه هنگام سررسید وام به عنوان پاداش انتظار بازپرداخت، از سوی شریعت مجاز نیست. در این خصوص هیچ فرقی ندارد که این مبلغ اضافی، هنگفت یا ناچیز و ثابت یا متغیر باشد.