نقد خودکامگی

یادداشتهای سیاسی(1383-1388) ، خاطرات و اشعار زنده یاد «احمد قابل»


تعداد صفحات: 454

یادداشتهای سیاسی زنده یاد احمد قابل (۹۱-۱۳۳۶) در سه دفتر فراهم آمده است: دفتر اول: نقد فرهنگ خشونت، (۷۹-۱۳۷۵)، دفتر دوم: نقد خودکامگی (۸۸-۱۳۸۳)، دفتر سوم: وصیت به ملت ایران (۹۱-۱۳۸۸). دفتر نخست در زمان حیات وی در سال ۱۳۸۱ منتشر شد. دو دفتر دیگر در نخستین روزهای وفات وی منتشر می شود.

«نقد خودکامگی»:
بخش اول با عنوان نقد خودکامگی- مهمترین بخش این کتاب - حاوی نُه یادداشت بلند، نامه‌ی سرگشاده به مقام رهبری و ریاست جمهوری و اعتراض به بازداشت منتقدان سیاسی است. کتاب با یادداشت دفاع از حیثیت امیر مؤمنان (ع) آغاز می شود. نامه‌ی انتقادی سرگشاده به رئیس جمهور خاتمی دومین نوشتار کتاب است. نامه‌ی سرگشاده‌ به مقام رهبری در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۴ سومین و مهمترین نوشتار این کتاب بلکه مهترین نوشته‌ی سیاسی قابل در طول زندگیش سومین نوشتار این کتاب است. دیدگاههای قابل درباره مسئله ی فلسطین در نوشتار چهارم قابل مطالعه است. نوشتار مهم «چرا لباس روحانیت را کنار گذاشتم؟» هفتمین نوشتار این مجموعه است. نوشتار نهم «به بهانه‌ی اجرای حکم ظالمانه‌ی دادگاه ویژه درباره‌ی برادرم هادی قابل» در حقیقت بخش دوم نامه به رهبری است و به لحاظ اهمیت دومین نوشتار این مجموعه بلکه یکی از پنج مکتوب سیاسی درجه اول نویسنده محسوب می شود.

بخش دوم شکایت از ستمی است که بعد از انتشار نامه‌ی سرگشاده به رهبری بر نویسنده رفته است. قابل طی هفت نامه و بیانیه - از جمله نامه به رئیس قوه ی قضائیه و سه شکایت نامه به کمیسیون حقوق بشر اسلامی - جزئیات فشارهای غیرقانونی بر خود و خانواده اش را تشریح کرده است. این بخش اسناد تاریخی از تجاوزات مقامات جمهوری اسلامی به حقوق شهروندی ملت ایران است.

بخش سوم دیدگاههای نویسنده درباره انتخابات در جمهوری اسلامی بالاخص انتخابات ریاست جمهوری است. قابل در ده یادداشت بلند در قامت یک فعال سیاسی درباره مهمترین مسئله ی سیاسی کشور اظهار نظر کرده است. پیام آیت الله منتظری به مناسبت دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ضمیمه‌ی این بخش است.

بخش چهارم خاطرات حج نویسنده در سالهای ۷۸-۱۳۷۷ است که در سال ۱۳۸۵ در شش قسمت به رشته تحریر درآمده است .

بخش پنجم یادداشتهای کوتاه نویسنده است که به صورت روزنویس منتشر شده است. قابل در این ۵۲ یادداشت کوتاه درباره مهمترین مسائل روزمره سیاسی ایران و جهان قلم زده است، یاد برخی تازه درگذشتگان را گرامی داشته، عید نوروز و نیز برخی اعیاد مذهبی از قبیل مبعث و تولد عیسی مسیح (ع) را تبریک گفته، یا پیام برادرش هادی قابل از زندان را ابلاغ کرده است.

بخش ششم حاوی چهار مصاحبه، گزارش یک سخنرانی و مناظره‌ی وی است. متن شش بیانیه جمعی در بخش هفتم آمده است. مهمترینش فراخوان جدید صلح خواهی ملت ایران.

بالاخره بخش هشتم به اشعار وی اختصاص دارد. این بخش شامل چهار قسمت است: یک. رباعیات و دو بیتی ها، دو. غزلیات (بیرون از زندان)، سه. غزلیات زندان، چهار. قطعات. خوشبختانه قابل خود اشعارش را گردآوری و چندین بار با دقت ویرایش کرده عنوان «عشق شاد و شیرین: سروده های خلوت» برای آن برگزیده است. این مجموعه شامل هفتاد و هشت قطعه شعر است. وی در وبلاگ «از نگاه من» پانزده قطعه شعر از سروده های خود را منتشر کرده بود. از این پانزده قطعه یک مورد در مجموعه عشق شاد و شیرین نبود. با افزودن این رباعی (شماره ۹ ) عدد سروده های بدست آمده وی به ۷۹ رسید. ۶۴ شعر این بخش برای نخستین بار در این کتاب منتشر می شود. تقسیم چهارگانه از خود شاعر است. اما اشعار هر قسمت به ترتیب زمان سرودن مرتب شده اند. تمام اشعار تاریخ دارند. تخلص قابل «اسیر» است.

نخستین شعر به انتخاب خود وی حمد خداوند است به تاریخ آبان ۱۳۸۵ در فریمان. هشت رباعی و دوبیتی از سالهای ۱۳۶۵، ۱۳۶۶ و ۱۳۸۳ در مشهد و اهواز (جبهه). هفده غزل در بخش دوم آمده است که بین سالهای ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۰ در قم و مشهد سروده شده اند. سه غزل نخست در جبهه و پس از مسمومیت شیمیایی شاعر به رشته ی نظم درآمده اند. غزل شماره ۲۲ با بیتی از غزل آیت الله خمینی در تیر ۱۳۶۸ خاتمه یافته است.

اما مهمترین اشعار قابل ۴۸ غزل وی در سلول انفرادی بند ۲۴۰ زندان اوین تهران است که از تاریخ ۲ اسفند ۱۳۸۰ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۱ به نظم درآمده اند. وی شش سروده ی خود در زندان اوین در اسفند ۸۰ و فروردین ۸۱ را ذیل عنوان قطعات درج کرده است. تأمل در این غزلیات و قطعات دوران زندان برای شناخت شخصیت وی ضروری است.


ناشر: شریعت عقلانی
تاریخ انتشار: آذر 1391
محل انتشار: فضای مجازی

www.ghabel.net