نگاهی از درون به جنبش چپ ایران: گفتگو با خانبابا تهرانی

این کتاب (که اختصاص به گفتگو با خانبابا تهرانی دارد)، اولین جلد از مجموعه کتابهائی است که حمید شوکت، نویسنده کتاب، در آن به گفتگو با چهار شخصیّت سیاسیِ مهم از جنبش چپ ایران پرداخته است. و جلد دوم آن مربوط به ایرج کشکولی است؛ و مابقی این سلسله گفتگوها به ترتیب اختصاص به دو رهبر دیگر جنبش دارد که عبارتند از: کوروش لاشائی و محسن رضوانی.

موضوع این کتاب بررسی گوشه‌هایی از تاریخ جنبش چپ در ایران است که در گفت‌وگو با یکی از رهبران این جنبش تنظیم شده است. تهرانی در جوانی به عضویت حزب توده ایران درآمد و پس از کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ برای تحصیل به آلمان رفت. او در جریان مبارزات مردم ایران برای ملی شدن صنعت نفت شرکت داشت و در آلمان، همکاری با حزب توده ایران را که رهبرانش در آلمان شرقی در مهاجرت به سر می‌بردند از سر گرفت. تهرانی چندی بعد در ایجاد انشعاب در حزب توده ایران نقشی فعال بازی کرد و یکی از پایه‌گذاران سازمان انقلابی حزب توده ایران شد. سازمان انقلابی تا مدت ها نیرومندترین جریان چپ ایران به شمار می‌رفت. او بعدها در جریان جدایی از سازمان انقلابی، در تشکیل گروه کادرها که از آن سازمان منشعب شده بود، شرکتی فعال داشت. تهرانی در جریان همکاری با سازمان انقلابی مدتی در جمهوری توده‌ای چین به سر برد و در بخش فارسی رادیو پکن به کار پرداخت. او در بازگشت از چین در فعالیت‌های دانشجویان ایرانی در اروپا برضد رزیم شاه نقشی فعال برعهده گرفت. تهرانی در جریان انقلاب بهمن ۱۳۵۷به ایران بازگشت و در تشکیل جبهه دموکراتیک که از همان آغاز کار به مخالفت با جمهوری اسلامی برخاسته بود، شرکت نمود. او پس از چندی به خارج از کشور آمد و به شورای ملی مقاومت که از چندین سازمان و شخصیت سیاسی و اجتماعی تشکیل شده بود پیوست. تهرانی مدتی بعد به دنبال اختلاف با سازمان مجاهدین خلق ایران که جریان اصلی شورای ملی مقاومت را تشکیل می‌داد از آن شورا جدا شد. این کتاب که حاصل گفت‌وگوهای شوکت با تهرانی است، به ماجرای فراز و نشیب زندگی وی که آئینه‌ای از فعالیت‌های نیروی چپ در ایران است پرداخته و چند و چون آن را از زبان یکی از رهبران این جنبش بازگو می‌کند.