تاریخ اسلام کمبریج - جلد ۱

از مقدمه مترجم:
شاید در طول یکصد سال گذشته چنین اثری با این انسجام و هماهنگی آن هم در باب موضوعی بسیار گسترده و پیچیده - چه به لحاظ مضمون و چه به لحاظ جغرافیایی بی سابقه باشد. این اثر جهان اسلام را مورد بررسی قرار میدهد و به لحاظ جغرافیایی از بین النهرین شمالی تا ماوراءالنهر و حوزه اروپا دو مرز طولانی را آشکارا به نمایش میگذارد؛ یکی مرز جهان اسلام با ممالک غیر مسلمان و دیگر مرزی که میان مسلمان و غیر مسلمان در درون این جهان کشیده شده است. البته باز در درون این جهان و در میان مسلمانان مرزهایی همچون مرز فرقه ای، زبانی، حکومتی و سیاسی، و سنن و آداب عمدتاً مربوط به دوران پیش از اسلام حاکم است.
طبیعی است که هیچ تحقیق و بررسی در این زمینه نمی تواند کامل باشد و در عین حال نمی تواند نظر همگان را تامین نماید چه برسد به اینکه این بررسی را جمعی از متفکران غربی یا با اندیشه ای غربی به انجام برسانند. مسلماً اگر در حوزه تاریخ سیاسی، چنین تحقیقی بتواند دلها را با خود همراه سازد، در بخش بررسی کلامی و فرهنگی نه تنها از تایید همگانی بی بهره خواهد بود؛ بلکه جنجالهایی را به پا خواهد نمود تقصیر را در این میان به گردن چه عاملی بیندازیم؟ مسلماً پاسخ دادن به چنین سوالی به اندازه خود موضوع کتاب دشوار خواهد بود در نتیجه به جای آنکه تقصیر را متوجه کسی یا عاملی بکنیم بهتر است به مشکلاتی که در راه انجام چنین کاری وجود دارد، بپردازیم. در اینجا دو موضوع جلب توجه می کند: اول موضوع آیین اسلام و دیگر موضوع تاریخ اسلام طبیعی. است که رویکرد ما به هر دو موضوع یعنی دین اسلام و تاریخ اسلام با نظر یک متفکر غربی تفاوت خواهد داشت. البته چنین تفاوتی مزیتی ندارد؛ بلکه ناشی از نابهنجاریهایی است که وجود دارد. مسلماً گاهی میان دین و تاریخ دینی خلط می کنیم. در یک جمله آنکه از دیدگاه ما دین موهبتی است الهی که توسط پیامبر (ص) بر ما وارد شده است، و تاریخ دین از همین جا آغاز می شود...