آزادی، هرج و مرج، زورمداری

نخستین سال‌های تاریخ ایران پس از انقلاب پر است از مشکلات کوچک و بزرگی که هر روز در گوشه‌وکنار این سرزمین پهناور بروز می‌کرد. در چنین شرایط فکری و اجتماعی بود که طی سال‌های ۱۳۵۷ - ۱۳۶۰ بحث «آزادی، هرج‌ومرج و زورمداری» از عمده‌ترین مسائل روز شد. هنگامی که «سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی» تصمیم گرفت در این زمینه نقش خود را ایفا کند، آیت‌اللّه دکتر بهشتی که هم از رهبران انقلاب و طراحان نظام و هم دبیرکل حزب جمهوری اسلامی بود، با وجود مشغله‌های روزمرهٔ فراوان، دعوت را پذیرا شد. سابقهٔ شرکت دکتر بهشتی در این‌گونه جلسات اما به سال‌ها پیش از وقوع انقلاب اسلامی باز می‌گشت.
دانشجویان ایرانی دههٔ ۱۳۴۰ که در اروپا مشغول تحصیل بودند به‌خوبی به یاد می‌آورند که وی به تاثیر و اهمیت جلسات گفت‌وگوی صادقانه و شفاف باوری ژرف داشت و در جلسات متعدد، چه با اندیشمندان ادیان و مکاتب فکری دیگر و چه با فعالان و رهبران گروه‌های سیاسی ایرانی مقیم اروپا، شرکت می‌کرد. آنچه در تمامی این مناظره‌ها و گفت‌وگوها، و از جمله در جلسات مناظره‌ای که متن آن‌ها را در این کتاب خواهید خواند، جلب‌توجه می‌کند، انصاف و متانت در گفت‌وگو، در عین صلابت و شفافیت در تبیین دیدگاه‌ها و مواضع از سوی دکتر بهشتی است. تعداد جلسات مذکور پنج جلسه بوده است، اما در این کتاب فقط دو جلسه آمده است. سه جلسه دیگر در بخش تکمیلی این کتاب جداگانه به چاپ رسیده است.