زیر خاکستر

زیر خاکستر، عنوان کتابی است از علی‌اکبر سعیدی سیرجانی که مشتمل بر سی و یک قطعه از منتخبات اشعار وی از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۴۱ می‌باشد، که پیشتر در سه مجموعه «سوز و ساز»، «آخرین شراره ها» و «خاکستر» طبع و منتشر شده بود. و حالا در سال ۱۳۴۴ خورشیدی گزیده آنها در این مجموعه به چاپ رسیده‌است. گرچه تمامی قطعات این کتاب، دارای مضامین بکر و کم سابقه تا آن روز بود، امّا شهرت آن بیشتر بخاطر قطعه شعری به نام سیه چهره لاغر اندامکی بود که در آن سعیدی سیرجانی به توصیفی کم نظیر و بی سابقه از نشئگی افیون و خواص وافور پرداخته بود.
حبیب یغمائی در خرداد ماه ۱۳۴۶، ضمن چاپ این قطعه شعر و معرفی کتاب زیر خاکستر در مجله یغما، در توصیف این شعر نوشت: «مانند مضمون آن در ادبیات فارسی سابقه ندارد» و سپس پیش بینی کرد که: «از این پس هم چونین وصفی دقیق نخواهد شد»
ابیات ذیل گزیده ای از محبوبترین و مشهورترین شعر سعیدی سیرجانی در این کتاب است:
سیه چرده ای، لاغراندامکی؛ نجاتم دهد از غم روزگار
به زهرش کنم تلخی غم علاج؛ به افعی پناهنده گردم ز مار
چو در پرتو آتش افتد به تاب؛ مُکم، قیرگون شیره جان او
خزد، نرم نرمک به گور سیاه؛ سیه جسم بی جان پیچان او
نفیرافکن از تاب آتش خزد، به غار سیه مار چنبر زده
وزان رخنه گردد به کامم روان؛ سیاه اژدر تن به آذر زده
فریبا، خیال آفرین، پرشکنج؛ بر آتش برقصد چو جادوگران
ببندد به افسون جادوئیش؛ سبک، دیدگانم به خوابی گران...