معمای تعداد دانه های گندم در خانه های شطرنج و درسی که مخترع شطرنج به پادشاه داد.
نام اصلی بازی شطرنج (به انگلیسی Chess)، یک اصطلاح هندی به نام چاتورانگا بوده که بعدها پس از آشنایی ایرانیان با این بازی به چترنگ تبدیل شده است. پس از حمله اعراب به ایران، آن ها چون در زبان خود حروف "چ" و "گ" نداشتند نام آن را شطرنج گذاشتند که این نام هنوز هم در زبان فارسی استفاده می شود.
در افسانه ها آمده است وقتی مخترع شطرنج این بازی را به پادشاه هند عرضه کرد، پادشاه هند بسیار شیفته و علاقه مند به این بازی جذاب شد و به مخترع شطرنج گفت: به عنوان پاداش، هر چه دوست دارد می تواند از او بخواهد!
مخترع شطرنج گفت: "من چیز زیادی نمی خواهم (البته به زودی خواهیم داد که او واقعاً چیز زیادی می خواسته!)، فقط به ازای خانه اول شطرنج 1 دانه گندم، به ازای خانه دوم شطرنج 2 دانه گندم، به ازای خانه سوم شطرنج 4 دانه گندم، به ازای خانه چهارم شطرنج 8 دانه گندم، به ازای خانه پنجم شطرنج 16 دانه گندم و به همین ترتیب تا خانه شصت و چهارم، به ازای هر خانه، دو برابر تعداد گندم خانه قبلی اَش گندم کنار بگذارید و سپس مجموع همه ی این گندم ها را به بنده ی حقیر بدهید. "
پادشاه که به هیچ وجه فکر نمی کرد گندم طلب کرده ی مخترع شطرنج، مقدار قابل توجهی شود با حالتی تمسخرآمیز خطاب به او گفت: "من به تو گفتم هر پاداشی که دوست داری از من بخواه و گمان می کردم الآن مقدار زیادی طلا و جواهر بخواهی؛ اما تو فقط همین مقدار ناچیز گندم را از من خواستی؟!" سپس رو به یکی از نوکرانش کرد و گفت: "یک کیسه گندم به این شخص بدهید تا پی کارش برود!"
مخترع شطرنج گفت: "شاهنشاها، اگر اجازه بفرمایید مقدار دقیق این گندم ها حساب شود و بعد هدیه مرا بدهید. آخر ممکن است یک کیسه گندم شما از آن چیزی که من خواستم بیشتر شود و من نمی خواهم مدیون شما شوم. "
به هر حال پادشاه هند قبول کرد و چون خودش از ریاضیات چیزی سر در نمی آورد این مسئولیت را به حکما و حسابگران دربارش سپرد. آن ها پس از چند روز محاسبه، وقتی مقدار دقیق گندم ها را حساب کردند، با شگفتی نزد پادشاه آمدند و گفتند: "شاهنشاها، با عرض شرمندگی، شما هیچ گاه نمی توانید مقدار گندمی را که مخترع شطرنج، درخواست کرده به او بدهید؛ چرا که برای این کار سرزمین هند که هیچ، اگر کل سطح قابل کشت کره زمین را هم گندم بکارید صدها سال طول خواهد کشید تا به گندم مورد درخواست او برسید! "
در این هنگام، پادشاه به ضعف و نادانی خود پی برد و فهمید اولاً قدرت و ثروت او نامحدود و خیلی زیاد نیست، ثانیاً متوجه شد تا وقتی که مسأله ای را به طور کامل حل نکرده و از پاسخ آن آگاه نیست، سؤال کننده را تحقیر نکند و ادعایی نداشته باشد.
پی نوشت:
1. با استفاده از مفهوم اعداد توان دار در ریاضیات می توان نشان داد که گندم طلب کرده مخترع شطرنج یکی کمتر از دو به توان شصت و چهار (یکی کمتر از حاصل ضرب شصت و چهار تا عدد 2) دانه گندم بوده است. این تعداد گندم آنقدر زیاد است که با فرض این که هر پنجاه دانه گندم یک گرم باشد، اگر بخواهیم این گندم ها را بین هفت میلیارد انسان کره زمین تقسیم کنیم به هر نفر بیشتر از پنجاه تُن گندم خواهد رسید!! و یا بافرض این که در هر سال گندم تولیدی همه کشورهای جهان هفتصد میلیون تُن باشد، بیشتر از پانصد سال زمان لازم است تا چنین گندمی تهیه شود!
2. در مورد زادگاه شطرنج و این که اختراع و ابتکار چه کشوری بوده در میان محققان و شطرنج دوستان، بین دو کشور هند و ایران اختلاف نظر وجود دارد. هندی ها می گویند چون واژه چاتورانگا که نام قدیمی شطرنج بوده اصطلاحی هندی است و بعلاوه خود فردوسی شاعر بزرگ ایران در یکی از داستان های شاهنامه اشاره می کند که شطرنج را ایرانی ها از هندی ها آموختند، پس اختراع شطرنج مربوط به تمدن هند است. در مقابل ایرانی ها به سه دلیل مهم زیر ادعا می کنند که پیدایش و اختراع شطرنج در ایران بوده است:
الف: قدیمی ترین مهره های شطرنج مثل شطرنج نیشابوری مربوط به سده دوازدهم میلادی که در نیشابور کشف شده، در حفاری ها و آثار باستانی پیدا شده در ایران است.
ب: قدیمی ترین سند و دست نوشته تاریخی که در آن به بازی شطرنج اشاره شده کتاب "چترنگ نامک" مربوط به 1700 سال پیش می باشد که توسط صادق هدایت ترجمه شده است. در این سند و اثر مهم تاریخی، کارنامه یکی از شاهان اشکانی اردشیر بابکان (اشک پنجم) در زمینه های هنری و ورزشی نظیر شطرنج، چوگان و ... به خوبی توصیف شده است.
ج: اکثر واژه ها و اصطلاحات شطرنجی نظیر پات، مات، شاه، کیش و ... ریشه فارسی دارند. همچنین شطرنج در بسیاری از کشورها و زبان ها با واژه های مشابه واژه های فارسی اسم گذاری شده است. مثلاً به بازی شطرنج در زبان روسی شاخماتی می گویند که بر گرفته از همان شاه مات در زبان فارسی بوده است، یا مثلاً شطرنج به زبان فرانسه اشک نام گرفته که بر گرفته از نام شاه در ایران باستان بوده است.
نوشته شده در شنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۸ ساعت 13:19 توسط ابوطالب رحیمی | نظر بدهید
کتاب بسیار خوب و آموزنده ای است
از جمله کتابهای کلاسیک است
واقعا دست شما درد نکند
اگر ممکن است روش خود رت برای تبدیل کتاب به فایل pdf
بیان کنید که بسیار مفید خواهد بود
با آرزوی موفقیت برای شما8-)
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی قدرت پیاده در شطرنج
معمای تعداد دانه های گندم در خانه های شطرنج و درسی که مخترع شطرنج به پادشاه داد.
نام اصلی بازی شطرنج (به انگلیسی Chess)، یک اصطلاح هندی به نام چاتورانگا بوده که بعدها پس از آشنایی ایرانیان با این بازی به چترنگ تبدیل شده است. پس از حمله اعراب به ایران، آن ها چون در زبان خود حروف "چ" و "گ" نداشتند نام آن را شطرنج گذاشتند که این نام هنوز هم در زبان فارسی استفاده می شود.
در افسانه ها آمده است وقتی مخترع شطرنج این بازی را به پادشاه هند عرضه کرد، پادشاه هند بسیار شیفته و علاقه مند به این بازی جذاب شد و به مخترع شطرنج گفت: به عنوان پاداش، هر چه دوست دارد می تواند از او بخواهد!
مخترع شطرنج گفت: "من چیز زیادی نمی خواهم (البته به زودی خواهیم داد که او واقعاً چیز زیادی می خواسته!)، فقط به ازای خانه اول شطرنج 1 دانه گندم، به ازای خانه دوم شطرنج 2 دانه گندم، به ازای خانه سوم شطرنج 4 دانه گندم، به ازای خانه چهارم شطرنج 8 دانه گندم، به ازای خانه پنجم شطرنج 16 دانه گندم و به همین ترتیب تا خانه شصت و چهارم، به ازای هر خانه، دو برابر تعداد گندم خانه قبلی اَش گندم کنار بگذارید و سپس مجموع همه ی این گندم ها را به بنده ی حقیر بدهید. "
پادشاه که به هیچ وجه فکر نمی کرد گندم طلب کرده ی مخترع شطرنج، مقدار قابل توجهی شود با حالتی تمسخرآمیز خطاب به او گفت: "من به تو گفتم هر پاداشی که دوست داری از من بخواه و گمان می کردم الآن مقدار زیادی طلا و جواهر بخواهی؛ اما تو فقط همین مقدار ناچیز گندم را از من خواستی؟!" سپس رو به یکی از نوکرانش کرد و گفت: "یک کیسه گندم به این شخص بدهید تا پی کارش برود!"
مخترع شطرنج گفت: "شاهنشاها، اگر اجازه بفرمایید مقدار دقیق این گندم ها حساب شود و بعد هدیه مرا بدهید. آخر ممکن است یک کیسه گندم شما از آن چیزی که من خواستم بیشتر شود و من نمی خواهم مدیون شما شوم. "
به هر حال پادشاه هند قبول کرد و چون خودش از ریاضیات چیزی سر در نمی آورد این مسئولیت را به حکما و حسابگران دربارش سپرد. آن ها پس از چند روز محاسبه، وقتی مقدار دقیق گندم ها را حساب کردند، با شگفتی نزد پادشاه آمدند و گفتند: "شاهنشاها، با عرض شرمندگی، شما هیچ گاه نمی توانید مقدار گندمی را که مخترع شطرنج، درخواست کرده به او بدهید؛ چرا که برای این کار سرزمین هند که هیچ، اگر کل سطح قابل کشت کره زمین را هم گندم بکارید صدها سال طول خواهد کشید تا به گندم مورد درخواست او برسید! "
در این هنگام، پادشاه به ضعف و نادانی خود پی برد و فهمید اولاً قدرت و ثروت او نامحدود و خیلی زیاد نیست، ثانیاً متوجه شد تا وقتی که مسأله ای را به طور کامل حل نکرده و از پاسخ آن آگاه نیست، سؤال کننده را تحقیر نکند و ادعایی نداشته باشد.
پی نوشت:
1. با استفاده از مفهوم اعداد توان دار در ریاضیات می توان نشان داد که گندم طلب کرده مخترع شطرنج یکی کمتر از دو به توان شصت و چهار (یکی کمتر از حاصل ضرب شصت و چهار تا عدد 2) دانه گندم بوده است. این تعداد گندم آنقدر زیاد است که با فرض این که هر پنجاه دانه گندم یک گرم باشد، اگر بخواهیم این گندم ها را بین هفت میلیارد انسان کره زمین تقسیم کنیم به هر نفر بیشتر از پنجاه تُن گندم خواهد رسید!! و یا بافرض این که در هر سال گندم تولیدی همه کشورهای جهان هفتصد میلیون تُن باشد، بیشتر از پانصد سال زمان لازم است تا چنین گندمی تهیه شود!
2. در مورد زادگاه شطرنج و این که اختراع و ابتکار چه کشوری بوده در میان محققان و شطرنج دوستان، بین دو کشور هند و ایران اختلاف نظر وجود دارد. هندی ها می گویند چون واژه چاتورانگا که نام قدیمی شطرنج بوده اصطلاحی هندی است و بعلاوه خود فردوسی شاعر بزرگ ایران در یکی از داستان های شاهنامه اشاره می کند که شطرنج را ایرانی ها از هندی ها آموختند، پس اختراع شطرنج مربوط به تمدن هند است. در مقابل ایرانی ها به سه دلیل مهم زیر ادعا می کنند که پیدایش و اختراع شطرنج در ایران بوده است:
الف: قدیمی ترین مهره های شطرنج مثل شطرنج نیشابوری مربوط به سده دوازدهم میلادی که در نیشابور کشف شده، در حفاری ها و آثار باستانی پیدا شده در ایران است.
ب: قدیمی ترین سند و دست نوشته تاریخی که در آن به بازی شطرنج اشاره شده کتاب "چترنگ نامک" مربوط به 1700 سال پیش می باشد که توسط صادق هدایت ترجمه شده است. در این سند و اثر مهم تاریخی، کارنامه یکی از شاهان اشکانی اردشیر بابکان (اشک پنجم) در زمینه های هنری و ورزشی نظیر شطرنج، چوگان و ... به خوبی توصیف شده است.
ج: اکثر واژه ها و اصطلاحات شطرنجی نظیر پات، مات، شاه، کیش و ... ریشه فارسی دارند. همچنین شطرنج در بسیاری از کشورها و زبان ها با واژه های مشابه واژه های فارسی اسم گذاری شده است. مثلاً به بازی شطرنج در زبان روسی شاخماتی می گویند که بر گرفته از همان شاه مات در زبان فارسی بوده است، یا مثلاً شطرنج به زبان فرانسه اشک نام گرفته که بر گرفته از نام شاه در ایران باستان بوده است.
نوشته شده در شنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۸ ساعت 13:19 توسط ابوطالب رحیمی | نظر بدهید
باش چو شترنجروان خامش و خود جمله زبان!
از جمله کتابهای کلاسیک است
واقعا دست شما درد نکند
اگر ممکن است روش خود رت برای تبدیل کتاب به فایل pdf
بیان کنید که بسیار مفید خواهد بود
با آرزوی موفقیت برای شما8-)