خلاصه کتاب روح جهان

در دفاع از جهانی مقدس

خلاصه کتاب «روح جهان» (The Soul of the World) شامل رئوس مطالب کتاب «راجر اسکروتن» (Roger Scruton)، فیلسوف و متفکر بریتانیایی است که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. اسکروتن که یکی از چهره‌های برجسته فلسفه محافظه‌کار، زیبایی‌شناسی و فلسفه اخلاق در جهان معاصر به شمار می‌آید، در این اثر به یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های انسانی بازمی‌گردد: آیا جهان معنایی فراتر از ماده دارد؟
«روح جهان» تلاشی فلسفی برای بازاندیشی در مفهوم «امر قدسی» در دنیای مدرن است؛ دنیایی که علم و عقل‌گرایی، بسیاری از زبان‌ها و تجربه‌های معنوی را به حاشیه رانده‌اند. اسکروتن نه از موضع الهیات سنتی، بلکه با تکیه بر فلسفه، هنر، موسیقی، اخلاق و تجربه انسانی، استدلال می‌کند که حذف معنویت، جهان را به فضایی سرد و بی‌معنا تبدیل می‌کند. او نشان می‌دهد که حس «روح جهان» چگونه در فرهنگ، آیین‌ها، زیبایی و مسئولیت اخلاقی ما حضور دارد، حتی اگر آن را به زبان دینی بیان نکنیم.

بخشی از کتاب روح جهان:
«بحث‌هایی که امروزه درباره باور دینی رواج یافته‌اند، تا حدی واکنشی هستند به رویارویی میان مسیحیت و علم مدرن و تا حدی نیز پاسخی به حملات یازدهم سپتامبر؛ حملاتی که توجه‌ها را به رویارویی دیگری جلب کردند: تقابل میان اسلام و جهان مدرن. در هر دو رویارویی، آن‌گونه که به‌طور رایج فهمیده می‌شود، عقل در یک سو می‌ایستد و ایمان در سوی دیگر. و اگر ایمان بتواند قتل را توجیه کند، دیگر ایمان گزینه‌ای قابل‌قبول نخواهد بود.
با این حال، این دو رویارویی ریشه‌هایی کاملا متفاوت دارند. یکی ماهیتی فکری دارد و دیگری عاطفی. یکی به ماهیت واقعیت مربوط است و دیگری به این‌که چگونه باید زندگی کنیم. روشنفکران عمومی که از آرمان الحاد دفاع کرده‌اند، اغلب این تصور را القا می‌کنند که دین با ارائه توضیحی جامع از جهان تعریف می‌شود؛ توضیحی که به‌طور ضمنی آرامش و امید می‌بخشد، اما مانند هر توضیح دیگری، می‌تواند با شواهد نقض شود. اما دین اسلام‌گرایان چنین نیست. هدف اصلی آن توضیح دادن جهان یا نشان دادن جایگاه آفرینش در روند طبیعت نیست. ریشه آن در نیاز به فداکاری و اطاعت است.
بی‌تردید اسلام‌گرایان باورهای متافیزیکی بسیاری دارند؛ از جمله این باور که جهان به‌دست خدا آفریده شده است. اما آنان همچنین باور دارند که خودشان تابع فرمان‌های الهی‌اند، به فدا کردن جان خویش در راه خدا فراخوانده شده‌اند و این‌که زندگی‌شان زمانی معنا پیدا می‌کند که در راه خدا نثار شود. این باورها برای آنان مهم‌تر از مباحث متافیزیکی است و هر تلاش جزئی برای رد اصول بنیادین الهیات را تاب می‌آورد و از سر می‌گذراند. این باورها بیانگر نیازی عاطفی‌اند که پیش از استدلال عقلانی پدید می‌آید و از پیش، نتیجه‌گیری‌های الهیاتی را شکل می‌دهد.»