سندباد نامه منظوم

بهسازی و ویرایش: محمد جعفر محجوب
شاعر : عضد يزدى


مثنوی سندبادنامه منظوم که برای نخستین بار زیور طبع می‏یابد، نظریه‏ای است بر سندباد نامه‏ی منثورظهیری سمرقندی، سروده‏ی عضد یزدی شاعر قرن هشتم و هم روزگار حافظ، در بحر متقارب که به گفته‏ی استاد دکترمحمد جعفر محبوب - مصحح اثر - بی آنکه سید عضد سندباد نامه منثور در دیده باشد، کار سرایش آن را ظاهرا ازماخذی دیگر به سال 776 هجری قمری آغاز و در همان سال به پایان برده است. کتاب مشتمل بر 4159 بیت شگفت‏آور و نادر، که بر اساس سندبادنامه‏ی ظهیری سمرقندی باز سرایی کرده.کتاب مزین به پیش گفتاری است از استادمحجوب که خود تا این روز ماخذ بی چون و چرایی است در شرح حال شاعری نا آشنا چون عضدی یزدی ومناسبات اجتماعی و جایگاه هنری او در روزگار شاه شجاع و در نقد اطلاعات محدودی که برخی نذکره‏ها - درست ونادرست - از عضد یزدی ارائه کرده‏اند.
خود سندباد نامه، مثنوی پر کشش و نقد برانگیزی است از رشته آثاری که پیش از شاعر و پس از او با نام عمومی مکرزنان اشتهار یافته‏اند، اگر چه این آثار به چنین مهری ممهور نیستند. کتاب در احوال شاه زاده‏ای باستانی سروده شده‏است که هم چون سیاوش، بر دلباختگی زنی از بانوان حرم سرای پدرش تمکین نمی‏کند و زن به حیله‏های مختلف وبه تایید پادشاه تا 7 او را به پای چوبه دار می‏رساند، اما جوان پاکدامن هر بار به یاری وزیری از وزیران شاه از سیاست‏مرگ می‏رهد تا خود در مجالی مناسب فرصت دفاع می‏یابد.سراسر کتاب هم چنین سرشار است از حکایت‏ها واحکام پندآموز مردمان باستان که بی تردید پایه در باورهای آرین‏های مادر و ادب سانسکریت دارند.این حکایت‏ها درعین حال تکلمه‏ای هستند برآموزه هایی که در آثار چون کلیله و دمنه و هزار و یک شب که با مرارت پروسواسی‏حاصل آمده‏اند، و نیز نظام سجاوندی امروزی و اعراب گذاری ضرور واژه‏ها به کمال رسانده است .