دوست خیانتکار من

رمان «دوست خیانتکار من» با عنوان اصلی «Mon ami le traître» نوشته‌ی ژوزه جیوانی، نویسنده و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی است که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۳ منتشر شد. این اثر یکی از تلخ‌ترین و در عین حال انسانی‌ترین روایت‌های جیوانی از وجدان، خیانت و رستگاری است. داستان در دوران پس از جنگ جهانی دوم در فرانسه می‌گذرد و از زاویه دید مردی روایت می‌شود که درمی‌یابد نزدیک‌ترین دوستش در زمان اشغال فرانسه با نازی‌ها همکاری کرده است. این کشف، او را درگیر بحران عمیق اخلاقی و احساسی می‌کند؛ زیرا باید میان احساس وفاداری به دوستی دیرینه و نفرت از خیانت یکی را انتخاب کند.
ژوزه جیوانی که خود تجربه‌ی زندگی در حاشیه، زندان و جهان زیرزمینی جنایت را داشت، در این رمان با نثری موجز و پرتنش، مرز میان خیر و شر را در هم می‌ریزد و نشان می‌دهد انسان‌ها در موقعیت‌های دشوار تا چه اندازه شکننده و قابل دگرگونی‌اند. لحن اثر، سرد و در عین حال متفکرانه است و به‌جای قضاوت، پرسشی بنیادین مطرح می‌کند: آیا خیانت همیشه نابخشودنی است، یا در دل آن نیز نشانه‌ای از انسانیت پنهان است؟
رمان «دوست خیانتکار من» همچون دیگر آثار جیوانی از واقع‌گرایی اجتماعی و نگاه روان‌شناسانه عمیقی برخوردار است و از آن‌جا که نویسنده پیش‌تر فیلمنامه‌نویس و کارگردان هم بود، روایت او سرشار از حس بصری و ریتم سینمایی است. این کتاب در فرانسه با استقبال منتقدان روبه‌رو شد و از آثار برجسته‌ی اواخر دوران نویسندگی او به‌شمار می‌آید.