شاهین تورات: دیوان مولانا شاهین - تورات مقدس به شعر فارسی

به کوشش و پژوهش: منوچهر خوبان

«شاهین تورات» دیوانِ مولانا شاهین شیرازی است که متن‌های کتاب مقدس (عهد عتیق/تورات) را به صورت مثنوی‌ها و در زبان فارسی بازسرایی کرده؛ این اثر به صورت یک ویرایش مدرن و به کوشش و پژوهش دکتر منوچهر خوبان منتشر شده و نسخه منتشرشده توسط شرکت کتاب (Ketab Corporation) در حدود سال ۱۳۷۸ ش/۱۹۹۹ م به چاپ رسیده است.
مولانا شاهین شیرازی شاعری یهودی‌فارسی‌گو بود که در سده چهاردهم میلادی (دوران ایلخانی) می‌زیست و به‌ویژه برای منظومه‌هایی مشهور است که بخش‌هایی از تورات و روایت‌های کتاب مقدس را به نظم درآورده‌اند (آثارش معروف‌اند مانند موسی‌نامه و برِشیت‌نامه و اردشیرنامه/عزرا‌نامه). آثار او عمدتاً به‌صورت یهودی‌پارسی (یعنی فارسی نو اما نوشته‌شده با الفبای عبری) حفظ شده‌اند و به همین خاطر بازخوانی و تبدیلشان به خط فارسیِ امروزی کار پژوهشیِ قابل توجّهی لازم داشت.
از نظر ادبی و تاریخی، شاهین یکی از نمایندگان اصلی شعر حماسیِ یهودی‌فارسی به شمار می‌آید: او منابع midrashic و روایت‌های دینی یهودی را با قالب‌های روایی و شعری فارسی (مثنوی‌های بیت‌گو) تلفیق کرده و بنابراین کارِ او هم برای مطالعات ادبیات فارسی و هم برای مطالعات یهودی‌ایرانی منبع باارزشی است. ویرایشِ «شاهین تورات» که متن‌های عبری‌خط را به خط و زبان فارسی آورده، برای پژوهشگران و خوانندگان فارسی‌زبان در دسترسی به این میراث بسیار مفید بوده است.