آوگوستینوس

از متن کتاب:
آوگوستینوس در یکی از آثار جدلیاش می پرسد: «آیا کفرباوری (پاگانیسم) می تواند فلسفه ای بهتر از فلسفه مسیحی ما پدید آورد؟ فلسفه ای که یگانه فلسفه راستین است، اگر که مراد از فلسفه عشق به حکمت و سرنهادن در پی آن باشد.» درست است که آوگوستینوس در موارد زیادی از «فلسفه مسیحی» سخن نمی گوید، اما همین واقعیت که اصلاً او میتواند حتی در مواردی نادر، چنین اصطلاحی را به کار برد به گوش ما امروز از نظر اصطلاح شناسی غریب می آید و در شگفت می شویم که او چه درکی از مفهوم «فیلوسوفیا» یا فلسفه داشته است.
«فلسفه» در کاربرد امروزی اش، هر تعبیر دقیقتری هم که بخواهیم از این فعالیت به دست دهیم به معنای فعالیتی فکری است کوششی برای فهم و تجزیه و تحلیل و کار ذهن عقلانی انسان ارتباط دادن چنین فعالیتی به مذهب به ایمان به وحی الاهی، و به کل شیوه ای از زندگی آنگونه که اصطلاح «فلسفه مسیحی» به ذهن القا می کند تنها بر مبنای یکی از دو فرض زیر ممکن است یا مسیحیت خود همانندی کامل با مجموعه ای از مواضع عقلی از نوعی دارد که می توانیم آن مواضع را «فلسفی» بدانیم؛ یا اگر مسیحیت همانندی کامل با چنین فعالیت عقلی ندارد، ولی به هر صورت شکل خاصی از این فعالیت عقلی و مجموعه خاصی از مواضع عقلی را چنان به فلسفه اتصال داده است که دیگر سخن گفتن از «فلسفه» مسیحی نامعقول نمی نماید. حال، نیازی به بررسی فرض نخست نداریم، زیرا هرگز کسی به چنین عقل گرایی مسیحی افراطی باور نداشته است. اما مشکل ما با فرض دوم در وهله نخست مشکلی تجربی و تاریخی است اگر چنین «فلسفه مسیحی» ای وجود دارد چگونه است که متفکران مسیحی عملاً در طول تاریخ توانسته اند مواضع فلسفی تا بدین حد گونه گونی را با مسیحیتشان تلفیق کنند؟...