باختن در نبرد طولانی

وعده دروغ تغییر حکومت‌ها در خاورمیانه

کتاب «باختن در نبرد طولانی» (Losing the Long Game: The False Promise of Regime Change in the Middle East) نوشته فیلیپ اچ. گوردون، اثری برجسته در حوزه سیاست بین‌الملل و روابط خارجی است. این کتاب در سال ۲۰۲۰ منتشر و به‌سرعت به‌عنوان تحلیلی عمیق و تاثیرگذار در مورد تجارب آمریکا در تغییر رژیم‌های منطقه خاورمیانه در مخاطره نقد و بررسی قرار گرفت.
گوردون، که سابقه خدمت در سطوح بالا سیاست خارجی آمریکا دارد —از جمله دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور خاورمیانه و معاون وزیر خارجه— در این کتاب با شناخت نظری و عملی برجسته‌ای به تحلیل کارنامه هفت تلاش عمده برای تغییر رژیم در منطقه می‌پردازد: ایران (۱۹۵۳)، افغانستان (۱۹۷۹–۱۹۹۲ و ۲۰۰۱)، عراق (۲۰۰۳)، و انقلاب‌های دهه ۲۰۱۰ در مصر، لیبی و سوریه.
او با زبانی روان و دقیق، هر یک از این موارد را به‌عنوان نمونه‌هایی از سیاست‌هایی که با نیت خوب آغاز شدند اما به شکست‌های طولانی‌مدت منجر گشتند، معرفی می‌کند. در همه این موارد، شکست به دلیل برآورد نادرست از خطرات، دست‌کم گرفتن هزینه‌ها، وعده‌های خارج از ظرفیت و اعلام زودهنگام پیروزی‌ها رخ داد. این شکست‌ها نه‌تنها موفقیت اصلی را از بین بردند، بلکه پیامدهای انسانی و مالی سنگینی به همراه داشتند و در بیشتر موارد، کشورهای هدف حتی در وضعیت بدتری نسبت به قبل باقی ماندند.
گوردون این کتاب را با تاکید بر بازگشت مداوم آمریکا به تکرار این سیاست‌ها (فراتر از تفاوت بین جناح‌های سیاسی مختلف) در عین غفلت از درس‌های گذشته می‌بیند. او هشدار می‌دهد که روند تصمیم‌گیری غالباً با خوش‌بینی بی‌جا و نادیده گرفتن پیچیدگی‌های واقعی همراه است.
از نظر تاثیر و استقبال، کتاب در میان منتقدان و سیاست‌گذاران به‌خوبی پذیرفته شده است. رسانه‌هایی همچون Foreign Affairs آن را از بهترین کتاب‌های سال ۲۰۲۱ لقب داده‌اند و Financial Times نیز در لیست بهترین کتاب‌های سال ۲۰۲۰ آن را گنجانده است. علاوه بر این، واکنش‌هایی از چهره‌های شناخته‌شده مانند فرید زکریا، سامنثا پاور، سناتور کریس مورفی، رابین رایت و دیگران، نشان‌دهنده تاثیر و اهمیت این اثر در بازتعریف نگاه به سیاست خارجی واشنگتن است.
در نهایت، گوردون پیشنهاد می‌کند که سیاست آمریکا باید از وابستگی به عملیات نظامی و تغییرات اجباری رژیم فاصله گرفته و به‌جای آن بر دیپلماسی، تعامل اقتصادی، سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز سیاسی و ایجاد ثبات بلندمدت تمرکز کند. این تحول در راهبرد نه‌تنها خودداری از پیامدهای فاجعه‌آمیز، بلکه تقویت موقعیت آمریکا و رفاه منطقه را در درازمدت نوید می‌دهد.
در مجموع، این کتاب روایتی تامل‌برانگیز و مستند از شکست‌های سیاست تغییر رژیم در خاورمیانه ارائه می‌دهد و خوانندگان را به بازنگری در باورهای رایج سیاست خارجی دعوت می‌کند.