خلاصه کتاب تاریخ نیجریه

نگاهی به تاریخ پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا

خلاصه کتاب «تاریخ نیجریه» (A History of Nigeria) مروری‌ست اجمالی بر کتاب «تویین فالولا» (Toyin Falola) مورخ برجسته نیجریه‌ای و استاد دانشگاه تگزاس در آستین و «متیو ا.م. هیتون» (Matthew M. Heaton) مورخی آمریکایی که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد و یکی از منابع اصلی برای درک تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخ پر فراز و نشیب نیجریه محسوب می‌شود.
کتاب از دوران پیش از استعمار آغاز می‌کند و با نگاهی ژرف‌نگرانه، به بررسی تاثیر استعمار بریتانیا، شکل‌گیری دولت مدرن نیجریه، دوران استقلال، جنگ داخلی بیافرا، دیکتاتوری‌های نظامی، و روند گذار به دموکراسی می‌پردازد. نویسندگان تلاش کرده‌اند با کنار هم قرار دادن منابع تاریخی و روایت‌های بومی، تصویری چندبعدی از گذشته و حال نیجریه ارائه دهند.

بخشی از کتاب تاریخ نیجریه:
«فتح منطقه‌ای که امروز نیجریه نام دارد توسط بریتانیا، نه در یک رویداد مشخص و نه حتی در چند رویداد کوتاه اتفاق افتاد. این فرآیند، نتیجه مجموعه‌ای پیچیده و طولانی از اقدامات سیاسی، عملیات نظامی، فشارهای اقتصادی و همچنین مذاکره و سازش با قدرت‌های سیاسی بومی بود. تنوع ساختارهای سیاسی نیجریه در دوران پیش از استعمار از امپراتوری‌های متمرکزی مانند خلافت سوکوتو و پادشاهی بنین گرفته تا کنفدراسیون‌های سست و جوامع بدون دولت باعث شد بریتانیا ناچار شود در هر منطقه، راهبرد متفاوتی در پیش بگیرد. در نهایت، نتیجه این فرآیند، تحمیل حاکمیت بریتانیا بر سرزمینی بود که از نظر فرهنگی، زبانی و سیاسی یکپارچه نبود.
یکی از مهم‌ترین میراث‌های دوران استعمار در نیجریه، یکپارچه‌سازی اداری این سرزمین تحت یک حکومت استعماری واحد در سال ۱۹۱۴ بود. این اقدام بیشتر بر اساس ملاحظات اجرایی و منافع اقتصادی صورت گرفت تا بر مبنای یک برنامه روشن برای وحدت ملی. دولت بریتانیا، به‌ویژه در شمال کشور، از سیستم «حکومت غیرمستقیم» استفاده کرد؛ یعنی اداره کشور را به دست حکمرانان سنتی سپرد، اما این کار باعث شد فرهنگ سیاسی ملی مشترک شکل نگیرد. این شکاف‌ها، پیامدهای پایداری داشتند و در نهایت، موجب بی‌ثباتی سیاسی و درگیری در دوران پس از استقلال شدند.
پس از استقلال در سال ۱۹۶۰، نیجریه وارد مسیری پرآشوب برای ساخت دولت و شکل‌گیری هویت ملی شد. با وجود دوره‌هایی از حکومت دموکراتیک، کودتاهای نظامی، جنگ داخلی و سال‌ها حکومت استبدادی، چهره سیاسی کشور را برای چندین دهه شکل دادند.»