خلاصه کتاب صعود تاریخی پول

تاریخچه مالی جهان

خلاصه کتاب «صعود تاریخی پول» (The Ascent of Money) فشرده شده اثر خواندنی از «نیل فرگوسن» (Niall Ferguson)، تاریخ‌نگار برجسته و اقتصاددان اسکاتلندی‌تبار است که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۸ منتشر شد. فرگوسن، استاد تاریخ در دانشگاه هاروارد و پژوهشگر ارشد در موسسه هوور، در این کتاب نشان می‌دهد که اقتصاد و سرمایه نه تنها ابزارهای مبادله، بلکه نیروهایی تعیین‌کننده در شکل‌گیری قدرت، جنگ، فقر، ثروت و حتی ایدئولوژی‌های سیاسی بوده‌اند.
فرگوسن پول را یک اختراع صرفاً عددی نمی‌داند، بلکه آن را شکلی از «اعتماد» میان انسان‌ها معرفی می‌کند که با هر بحران مالی، این اعتماد به لرزه می‌افتد. او با بررسی نمونه‌هایی تاریخی از امپراتوری‌های باستانی تا وال‌استریت، داستانی روایت می‌کند که در آن بازارهای مالی همان‌قدر نقش‌آفرین‌اند که ژنرال‌ها در میدان جنگ.

بخشی از کتاب صعود تاریخی پول:
«در نهایت، پول چیزی جز اعتماد نیست. و تاریخ مالی، داستان تلاش‌های انسان برای مهار این اعتماد و شکست‌های مکررش در حفظ آن است. پشت هر حباب اقتصادی بزرگ، داستانی از اعتماد اشتباه‌قرارگرفته وجود دارد؛ اعتمادی به پیاز گل لاله، راه‌آهن، شرکت‌های اینترنتی یا وام‌های رهنی بی‌پشتوانه. صعود پول هرگز یک مسیر مستقیم نبوده بلکه بیشتر شبیه یک ترن هوایی بالا و پایین رفته است. با این حال، بدون نظام مالی، دستاوردهای بزرگ علمی و صنعتی هرگز امکان‌پذیر نمی‌بود. امور مالی، شریان حیاتی دنیای مدرن است.
درس تاریخ این است که دیر یا زود هر حبابی می‌ترکد. وقتی قیمت دارایی‌ها دیگر بازتاب‌دهنده ارزش واقعی‌شان نیستند و مردم چیزی را فقط به این امید می‌خرند که بتوانند آن را با قیمت بالاتری به فرد دیگری بفروشند، قطعاً فاجعه‌ای در راه است. سقوط بازار نه فقط به خاطر طمع، بلکه به دلیل پیچیدگی و شکنندگی سیستم مالی اتفاق می‌افتد. رفتار انسان ذاتاً ناقص است؛ به‌همان‌اندازه که دچار خوش‌بینی می‌شود، می‌تواند گرفتار وحشت هم بشود. و با این حال، با همه این کاستی‌ها، امور مالی همچنان خودش را با شرایط جدید تطبیق می‌دهد و تکامل می‌یابد، چون جایگزینش چیزی نیست جز رکود، فروپاشی یا آشوب.
از بین‌النهرین باستان تا چین مدرن، از بانکداران خاندان مدیچی تا مدیران صندوق‌های پوشش ریسک، نهادهای مالی مسیر سرنوشت ملت‌ها را شکل داده‌اند. درک روند صعود پول فقط به معنای درک اقتصاد نیست، بلکه به معنای فهم خود تاریخ است.»