عنکبوت

رمان «عنکبوت» اثر هانری ترویا، نویسنده روس‌تبار فرانسوی، اثری روان‌شناسانه و فلسفی است که در سال ۱۹۳۸ جایزه معتبر گنکور را به خود اختصاص داد. داستان حول محور خانواده‌ای فرانسوی شکل می‌گیرد که پس از جنگ جهانی اول شامل مادری سخت‌گیر، یک پسر به نام ژرار و سه دختر است. ژرار، مردی ۳۸ ساله، روشن‌فکر، منزوی و بدبین است که شیفته فلسفه نیچه است و از پیوند خواهرانش با مردان دیگر بیزار است. او با حیله و ترفند و گاه با تمارض سعی می‌کند مانع ازدواج خواهرانش شود، چرا که نمی‌تواند جدایی آن‌ها را بپذیرد و می‌خواهد یکی از آن‌ها را برای همیشه نزد خود نگه دارد.
رفتارهای بیمارگونه ژرار و وسواس بیمارگونه‌اش نسبت به خانواده، به‌ویژه خواهرانش، او را به تدریج در تار تنهایی و شکست گرفتار می‌کند. او همچون عنکبوتی است که تار خود را می‌تند، اما نهایتاً در همان تار اسیر می‌شود. این تصویر استعاری، اساس نام کتاب را نیز تشکیل می‌دهد. داستان از زوایای گوناگون به بررسی درونیات شخصیت‌ها، تضاد میان خیر و شر، سلطه‌جویی و وابستگی، صداقت و ریاکاری و همچنین تاثیر پوچ‌گرایی پس از جنگ جهانی اول می‌پردازد. روایت داستان در فضایی سرد، پرتنش و واقع‌گرایانه پیش می‌رود و با تحلیل دقیق روان شخصیت‌ها، چهره‌های پنهان آن‌ها را نمایان می‌سازد.
عنکبوت یکی از آثار برجسته ترویا محسوب می‌شود که در اوج جوانی او نوشته شد و به عنوان پنجمین رمانش، مسیر ادبی او را تثبیت کرد. ترویا که با نام اصلی لو تاراسف در سال ۱۹۱۱ در مسکو به دنیا آمد، به دلیل مهاجرت خانواده‌اش به فرانسه، فعالیت ادبی خود را در آن کشور آغاز کرد. او بیش از صد کتاب نوشت و به‌ویژه با نگارش زندگینامه‌های نویسندگان روس همچون تولستوی، چخوف و پوشکین شناخته می‌شود.
این کتاب با نثری روان و درون‌مایه‌ای عمیق، به‌ویژه برای علاقه‌مندان به آثار روان‌شناسانه و فلسفی، اثری ارزشمند و تامل‌برانگیز به‌شمار می‌رود.