شاهنامه هاتفی خرجردی: حماسه فتوحات شاه اسماعیل صفوی

از مقدمه مصحح:
در دوره فرمانروایی مغولان و تیموریان، شاعرانی پارسی گو به تشویق پادشاهان این دو سلسله یا فرمانروایان محلی و حاکمان ولایات و یا به انگیزههای شخصی، با الهام گرفتن از شاهنامه فردوسی مثنوی هایی سرودند. برخی از این مثنوی ها مستقل و پاره ای از آنها بخشی از خمسه شاعرند. از میان این گونه منظومه ها آثار ماندنی که پسند طبع ادب دوستان و اهل ذوق باشد اندک است. از این رو بیشتر آنها به دست فراموشی سپرده شده اند. مع الوصف، فوایدی از قبیل اطلاعات تاریخی و اجتماعی و آداب و رسوم عصر شاعر از لابه لای این اشعار به دست می آید که مغتنم است. یکی از سرایندگان نامدار اما بد اقبال این روزگار، مولانا عبدالله هاتفی خرجردی جامی است. از او اشعار فراوان و پنج منظومه بلند بر جای مانده است. اما در ایران هیچگاه این بخت به او روی نکرده که محققان به تصحیح و انتشار آثارش مبادرت کنند. تاکنون چند منظومه از او در هند و تاجیکستان و روسیه به همت ایران شناسان تصحیح و منتشر شده است؛ ولی از شاهنامه مثنوی ناتمام او، تاکنون جز نام و چند بیت مندرج در تذکره ها در دسترس نبوده است. حتی کسانی از محققان فهرست نگار چنین تصور می کردند که نسخه ای از این اثر در جائی موجود نیست از جمله روان شاد دکتر ذبیح الله صفا اشاره می کند که نسخه ای از آن را ندیده است. (صفا ۱، ص ۳۶۲). مثنوی ناتمام مذکور که با نام های شاهنامه هاتفی، اسماعیل نامه و چند نام دیگر خوانده شده، گزارش فتوحات شاه اسماعیل در سالهای نخستین فرمانروایی اوست و به خواست شاه به رشته نظم درآمده و با درگذشت شاعر ناتمام مانده است...