درسگفتار تفکر نقدی (روش نقد اندیشه ها)

مجموعه درسگفتار تفکر نقدی (روش نقد اندیشه ها) استاد مصطفی ملکیان یک مجموعه سه جلدی است که در سال ۱۳۷۳-۱۳۷۲ توسط ایشان تدریس شده است.

از متن کتاب:
روش نقد اندیشه چگونه است؟
آن چه در پاسخ به این سوال می آید، در واقع، روشهای عام نقد اندیشه است، و نقد در حوزه های تخصصی هر علم مخصوص صاحبنظران همان علم است. روش نقد اندیشه روشی است با ماهیت عقلی که خود وامدار چند علم است و برای تحقق آن به منطق صوری در مقابل مادی، معرفت شناسی، فلسفه علم و بنابر یک نظر، به روش شناسی نیز نیاز هست. به طور خلاصه میتوان گفت هشت مطلب مهم در کار نقد وجود دارد که هر ناقد موفقی باید آنها را در نقد خویش رعایت کند:
اول نقد کننده باید ابتدا مدعای مخاطب را تشخیص دهد و بعد از تشخیص مدعا به دلیل یا ادله او بپردازد. برای تشخیص مدعا دو کار لازم است یکی آنکه ابتدا نکات اصلی را از نکات فرعی تمیز دهد. نکاتی که اگر در نوشته نباشند. یا فهم نشوند، کل نوشته ارزش خود را از دست میدهد، نکات اصلی اند و نکاتی که اگر در نوشته نباشند با فهم نشوند یا پذیرفته نشوند ارزش نوشته همچنان باقی است، نکات فرعی اند. نکات اصلی و فرعی زیر مجموعه مدعا هستند که برای ایضاح مدعا و اثبات دلیل به کار معمولاً نویسنده نکات فرعی را برای پر کردن خلل و فرج اطلاعات خواننده میآورد، و گاهی هم برای رفع سوء ظن یا سوء تفاهم و فراوان هم نوشته هایی یافت می شوند که نکات فرعی را برای فضل فروشی می آورند، به طوری که فضل فروشی آنها باعث فراموشی مدعا و دلیل می شود. دوم آنکه ناقد برای اینکه به مخاطب خود و نویسنده نشان دهد که مدعا را درست فهم کرده است تقریر و توضیحی نو از مدعا به دست دهد، به طوری که شکی نماند که اصل مدعا کاملاً فهم شده است...