مجالس العشاق (تذکره العرفا)

بخشی از مقدمه مصحح:
کتاب حاضر، تالیف امیر کمال الدین حسین بن مولانا شهاب الذین اسمعیل طبسی کاراگاهی هروی، از عارفان و صوفیان و شاعران درجه دوم قرن نهم هجری قمری است که به غلط تالیف آن را به سلطان حسین بایقرا (۹۱۲-۸۹۳ ه.ق) فرمانروای هنرپرور تیموری نسبت داده اند، الا اینکه یا مولف در تالیف آن سفارش و سلیقه خاص سلطان حسین را مد نظر داشته و آن را به نام وی پرداخته و یا اینکه دیگران تالیف آن را به خطا به سلطان حسین نسبت داده اند.
گازرگاهی از جمله شاعران صوفی مسلکی است که در هرات در دستگاه امیر علیشیر نوائی (۹۰۶-۸۳۳ ه.ق) وزیر دانشمند سلطان حسین بایقرا زندگی آسوده و راحتی داشته و در زیر چتر حمایت وی، شرحی بر کتاب «منازل السائرین» شیخ عبدالله انصاری و رساله ای چند در تصوف نوشته، و در سال ۹۰۸ هق از تالیف «مجالس العشاق» فارغ شده است.
خواندمیر در ترجمه حال وی مینویسد:
«امیر کمال الدین حسین، پدرش مولانا شهاب الذین اسمعیل طبسی الاصل بود و مادرش در سلک بنات سادات نیشابور انتظام داشت و آن جناب از فنون علوم متداوله محظوظ و بهره مند بود و در علم چغر و تصوف دعوی مهارت می نمود و به نظم اشعار کماهی مشغول میگردید و در ابداع مولفات لوازم فصاحت به جا می آورد، و در ایام سلطنت سلطان یعقوب میرزا از ولایت طبس به آذربایجان شناخته چندگاه در ظل تربیت آن پادشاه عالیجاه گذارنیده چون از آن مملکت به هرات آمد، خاقان منصور امور شیخی و تولیت موقوفات مزار مقرب حضرت باری خواجه عبدالله انصاری را به آن جناب تفویض گردانید. در سنه اربع و تسعمائه (۹۰۳) منصب صدارت و پرسیدن مهم دادخواهان را نیز به رای صواب نمای او تفویض فرمود .. شرح منازل السائرین و مجالس العشاق در سلک مولفات امیر کمال الدین حسین انتظام دارد ...»
گازرگاهی شاگرد مکتب جامی است و در جای جای کتاب از اشعار و آثار جامی و نیز عطار، عراقی، حافظ، قاسم الانوار، مولوی و شبستری استفاده می کند اما بیش از آن که بر نظریه وحدت وجودی جامی و در واقع این عربی تاکید داشته باشد، نظرش به اندیشه عارفانه - شاعرانه مکتب احمد غزالی معطوف است و آنجا که قضایای حسن و عشق و خزن را به تفصیل مینگارد (مقدمه مولف) گویی نوشته های خواجه احمد غزالی را می خوانیم...