نفوذ زبان و ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی

از متن کتاب:
زبان شیرین فارسی و فرهنگ گرانمایه ایران، قرنهای دراز در بخش بزرگی از جهان متمدن قدیم سروری و سرافرازی داشت، و از کرانه های اقیانوس اطلس تا اقیانوس کبیر، و از فرغانه تا بغداد و از دهلی تا قسطنطنیه، و بالاخره از سنگاپور تا اسپانیا، زبان اهل ادب و ذوق و حال بود. در قرن هشتم هجری در همان سالها که معماران چیره دست ایرانی در ساختن بنای معروف الحمرا در اسپانیا می کوشیدند، خنیاگران چینی برای ابن بطوطه جهانگرد مراکشی غزل سعدی را می خواندند :
تا دل به مهرت داده ام / در بحر فکر افتاده ام
چون در نماز استاده ام / گویی به محراب اندری
در همان سالها کتیبه سنگهای مزار را در جاوه و سنگاپور به فارسی می نوشتند. از آن جمله بر سنگ قبری از سال ۸۲۳ که سی سال پیش در مالایا کشف شده این غزل سعدی را نگاشته اند:
بسیار سالها بسر خاک ما رود
کاین آب چشمه آید و باد صبا رود
در آن میان زبان و ادب فارسی در آسیای صغیر و سایر سرزمین های قلمرو عثمانی جلال و شکوهی دیگر داشت، که وضع هیچ کشوری جز شبه قاره هند قابل قیاس با آن نیست...