مسجد جمعه اصفهان در دوره آل بویه

پیشگفتار:
یادگارهایی که از پیشینیان اندیشمند و سخت کوشمان در پهنه ایران عزیز بصورت بناهایی دلنشین و حیرت انگیز برجای مانده اند و یا دست طبیعت و ستیز انسانها بزیرشان آورده، گفتی بسیار در دل دارند. گفتنی از روزگاری که در آن پدید آمده اند، از دستهایی که پدیدشان آورده و از دانش وقتی که در شکل گیریشان بکار رفته است.
باید این دلها را کاوید و زبانشان را گشود و گفتنی ها را شنید. گذشته را در پرتو این مشعلهای فروزان بازشناخت و از آن درس گرفت و راه و رسم آموخت. دست آوردهایی از این رهگذر را بکار بست. هم بکار مرمت بناهای سالخورده و آسیب دیده و هم بکار بناهای جدید و آنچه از آن معماری ملی مفهوم میشود و باید معترف بود که بروشنی شناخته نیست. سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران با درک این نکته ظریف و مهم میکوشد همگام با فعالیتهای روز افزون خود در زمینه مرمت و نگاهداری بناهای با ارزش باستانی و قبل از اقدام به مرمت درباره ارزش اینگونه آثار پژوهش کند. هر بنا را نیک بشناسد و مداوا را بروفق حالش سازد و دستآورد پژوهش را به دلسپردگان آثار باستانی نثار کند. مسجد جامع اصفهان یکی از آثاری است که مرمت آن با پژوهشی اساسی همراه بوده است. مرمت این بنای بزرگ که از مهمترین بناهای اسلامی است و یادگارهای بسیار از چندین دوره از تاریخ کهنسال ایران را در آغوش دارد. بیاری موسسه ایتالیائی شرق نزدیک و دور (ایزمئو) آغاز گشته است. از ایزمئو خواسته شد پیش از هر کار درباره این مسجد عظیم به کند و کار و پژوهشی اساسی بپردازد، گوشه ها و قسمتهای گوناگون و فراوان آنرا بشناسد و زبان هر گوشه را بگشاید.
حاصل این کاوش علمی کتایی است که جلد دوم آن راجع است به آثار دوره آل بویه در مسجد جامع اصفهان که توسط آقای حسینعلی سلطان زاده پسیان از انگلیسی بفارسی برگردانده شده و بامید آنکه برای دوستداران تاریخ و بناهای تاریخی سودمند افتد انتشار مییابد.
باز بامید آنکه تمامی کتاب بزبان فارسی منتشر شود و سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران بتواند راه دشوار پژوهش آثار باستانی را با گامهای درست و استوار بپیماید و به سرچشمه هائی برسد که تشنگان حقایق از آنها سیراب شوند.