مدیریت و درمان وابستگی به مواد

در تلاش برای نجات افراد معتاد از عادات وسواسی و وابستگی‌شان، شیوه‌های درمان فراوانی از قدیم و جدید به کار گرفته شده است. علی‌رغم تنوع این شیوه‌ها ، عادت شدید و وابستگی به انواعی از مواد سنتی، صنعتی و داروهای شیمیایی و گیاهی همچنان رو به گسترش است. با وجود جمعیت عظیمی از آدم‌های بدعادت و ناتوانِ در ترک اعتیاد، از ثروتمندان و بالانشینان موجه و جوانان اتوکشیده گرفته تا ژولیدگان گوشه بوستان‌ها لولیدگان حاشیه‌ها و افتادگان در جوی آب و گدایان سرکوچه و بازار، اعتیاد در جامعه بشری حضوری نمایان دارد؛ چرا؟ مسلم شده است که ریشه و بنیاد پدیده اعتیاد در عمیق‌ترین لایه روانی فرد قابل جستجو است. یعنی وسوسه مداوم، گرایش اجبارگونه و وابستگی بی‌اختیار به هر چیزی که آدمی را در مسیر عاقبت‌به شری رهنمون می‌کند (دم‌و دود سیگار و قلیان، تریاک و افیون، ماری‌جوانا و هروئین، شیشه و روانگردان‌ها، شرابخواری، شرط‌بندی و قمار، گوشی‌بازی و بازیگوشی در دنیای مجازی، عشق رانندگیِ پرخطر، پرخوری و پرگویی و.)، آنهم با درصدبالایی از احتمال عود و لغزش مکرر بهبودیافتگان بدیهی است که برای درمان موفقیت‌آمیز بیماری و به کنترل درآوردن و «مدیریت» آن ، آدم معتاد راهی ندارد جز گشودن دوازه شخصیت خود به روی درمانگران و اطرافیان، مشارکت و همکاری فعال، صادق بودن با خود و دیگران، انگیختگی و تلاش مداوم برای حفظ پاکی، هشیاری در مقابل لغزش، و مرور مستمر کارنامه روزانه خود ( با اتکای به حمایت‌های جمعی یا فردی). با این رویکرد و طی ۵۰ سال اخیر، مدل‌های درمانی فراوانی توسط روانشناسان و تجربه‌گران اعتیاد پیشنهاد گردیده و شهرت جهانی یافته است. از جمله آنها، مدل مشهور موسسه «CENAPS» توسط ترنس گورسکی است که در ابعاد مختلف اعتیاد راهکارها، پروتکل‌ها، و دستورات دقیق کاربردی ارائه کرده است. او تجربیات بالینی خود را، در قالب جزوات و کتاب‌های راهنما، در معرض استفاده قربانیان آسیب‌های اجتماعی، خانواده‌ها، درمانگران، دانشجویان مددکاری، و پزشکان و روان‌پزشکان قرار می‌دهد. کتاب حاضر (با عنوان اصلی: دوباره زیستن را بیاموز) از اولین ، کاربردی‌ترین و ساده‌ترین نشریات راهنمای ترک اعتیاد (در زمره برنامه سیناپس) است، نسبت به ترجمه و نشر آن اقدام گردید. بزرگ‌ترین حسن کتاب آن است که از توضیحات کلی و قابل تفسیر پرهیز کرده است. در عوض، همه چیز را فهرست‌وار، در قالب عناوین، اقلام، موارد، گزینه‌ها، ریز مشخصات، ریز علائم بالینی، ریز عوارض و نتایج، پیامدها، راهکارها، یکایک و جداجدا در معرض مخاطب (اعم از بیمار، درمانگر، مشاور، مربی و خود شخص معتاد) قرار می‌دهد، تا او در ارزیابی وضعیت بیماری و کشف مختصات خود در میان آنها موفق عمل نماید.