مدل های میان رشته ای در علوم سیاسی

از مشخصه‌های روش‌شناختی تفکر علمی در دهه‌های اخیر، گرایش متخصصان و دانشمندان به تعاملات بین‌رشته‌ای و بین علوم است. الحاق و انضمام مفاهیم و نظریات با همدیگر، و تبیین حقایق را با الهام از اصول و دیدگاه‌هایی خارج از حیطه رشته مربوطه، توجه محققان را برانگیخته است. بطور مشخص می‌توان به ظهور مدل‌های ریاضی و غیر ریاضی اشاره کرد؛ مدل‌های مفهومی از قبیل نظریه سیستم، نظریه سیبرنتیک، هیوریستیک، و مدل‌های ریاضی مثل تئوری بازی‌ها و تئوری تصمیم، وغیره. کتاب مدل‌های میان‌رشته‌ای در علوم سیاسی (Les modèles politiques)اثر ژاک آتالی، مناسبات علم سیاست و جامعه‌شناسی را با نظر به قلمرو ریاضی و اقتصاد مورد بررسی علمی قرار داده است. محور اصلی کتاب مدل‌های میان‌رشته‌ای در علوم سیاسی، دو مدل یا نظریه ریاضی است که اکنون دیگر مقبولیتی بی چون و چرا و فرارشته‌ای دارند. این مدل‌ها به منزله ابزارهایی میدانی و ما بعد تجربه (a posteriori) هستند، که در غیاب استدلالات کافی می‌تواند برای تبیین ساز و کارهای سیاسی مفید باشد: نظریه تصمیم و نظریه بازی. چنین مدل‌هایی نه برای توجیه نظام‌های فکری و سیاسی بلکه برای توضیح چگونگی تحقق رفتارهای دسته جمعی سیاسی است. ژاک آتالی (Jacques Attali) می‌گوید هیچکدام از ساز و کارهای دمکراتیک کاملاً با عقل حسابگر (rational) جور در نمی‌آید. لیکن با استفاده از این مدل‌ها می‌توان تنیدگی رفتارها را متناسب با فضاهای عملی ترسیم کرد. در حین بحث، گاهی از جزییات ریاضی مانند اصل حجره‌ها، اصل هسته‌ها، بحث تحلیل عوامل، و. سخن به میان آمده است. نویسنده نه تنها مکرراً بر لزوم بهره‌گیری علم سیاست از علم اقتصاد و ریاضیات تاکید می‌ورزد، بلکه در خلال متن نیز اصطلاحاتی چون همسانی، همریختی، نظم (چینش یا ترتیبات)، پیچیدگی، آشوب، مدل، سیستم، نوپیدایی، حالت بازی گونه، و . را فراوان تکرار می‌کند. این‌ها تماماً مفاهیمی است که زمینه‌ساز ایجاد زبان مشترک بین علوم و رشته‌ها و نهایتاً ظهور رویکرد میان رشته‌ای و نگرش کل‌گرایانه در تحلیل علمی مسائل و موضوعات علوم انسانی گردیده‌اند.