دفترهای آسو - شماره ۱۸ - دین در دنیای معاصر

دین، مخصوصاً در زمینه‌ی ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷، موضوعی جنجال‌برانگیز و حساس بوده است؛ از سویی با تمام رنج‌ها و تاریکی‌هایی که به بار آورده و از سوی دیگر با تمام امید و نیرویی که عرضه کرده است. این مجموعه تلاش می‌کند تا نگاهی اجمالی به موضوع «دین در دنیای معاصر» داشته باشد و در این راستا، ضمن اشاره به برخی از نگاه‌های نظری، به بررسی تفاوت آرای جوامع دینی مختلف در رابطه با تجربه‌ی فعلی‌شان و همین‌طور نسبت بهینه‌ی‌ حضورشان در عرصه‌ی عمومی بپردازد.
در متون ابتدایی این دفتر بیشتر از موضعی نظری به بررسی موضوع نقش دین در عرصه‌ی عمومی و راه‌ها و چالش‌های چنین حضوری پرداخته شده است. ازاین‌رو، در چند مقاله و مصاحبه برخی از ایده‌های اصلی این حوزه، شامل آرای یورگن هابرماس، جان رالز و جفری الکساندر، به‌طور مختصر مورد بررسی قرار گرفته است.
دو مقاله‌ی ابتدایی این دفتر به نقش و جایگاه دین و تعامل آن با جامعه در دوران مدرن می‌پردازند. مقاله‌ی «تأملاتی پیرامون دین در دنیای معاصر؛ دلالت‌های آن برای ایران»، از نگارنده‌ی این سطور، به ریشه‌های تاریخی بازاندیشی در نظریه‌های سکولاریسم پرداخته و ضمن بررسی محدودیت‌های آن در مواجهه با ساحت‌های مختلف شناختی و عملی در دنیای معاصر، بر لزوم بازبینی در ادراک عمومی و سیاست‌گذاری‌ها پیرامون دین از یک سو و بازبینی در گفتمان دینی از سوی دیگر تأکید می‌کند. مقاله‌ی «تعامل دین و جامعه در دوران مدرن» نیز با تأکید بر رابطه‌ی دین با هویت‌های ملی، به‌دنبال گفتمانی هنجارین برای سامان‌دهی به دینی است که مایل به حضور در عرصه‌ی عمومی است؛ گفتمان هنجارینی که سویه‌های هویتی، زبانی و تعاملی گوناگونی را در بر می‌گیرد.