دیده بان اندیشه - شماره ۲۷ - تیر ۱۴۰۰

با پیروزی انقلاب و تشکیل نظام جمهوری اسلامی، مباحث نظری نیز، پیرامون این حکومت بدیع شکل گرفت. جریانات مختلف فکری، سیاســی و فقهی، هر کدام از زاویه مختلف به تحلیل و بررســی ابعاد تئوریک و نظری جمهوری اسلامی پرداختند. انقلاب اسلامی به دلیل اختلافات بنیادی و ارزشی با حکومت‌های لیبرالیستی و مارکسیستی، در راستای تحقق نظامسازی، نیازمند طراحی الگوهای عملی بومی ویژه و مختص به خود بوده است. به همین جهت، رهبر معظم انقالب اسالمی ایده محوری «مردم‌ســالاری دینی» را طرح کرد که ضمن پاس داشتن حقوق و شأن و منزلت مردم در اداره جامعه، حرمت ارزش‌ها و اصول دینی نگاه داشــته و به نوعی مردم‌سالاری را هم افق با اصول و قوانین دینی جاری سازد. «جمهوری اسلامی» ترکیب ضابطه مندی است که با ابتکار بنیانگذار کبیر انقالب اسلامی، تئوریزه و عملیاتی شد و نه فقط در مقام شعار؛ بلکه در مقام عمل نیز، تاریخ معاصر ایران اسلامی را رقم زده است. این نظریه که برخاسته از مبانی عرفانی اسلام و مبتنی بر اجتهاد روشمند اجتماعی و پویا شیعی برای عصر حاضر صورت بندی شده است؛ نظریه‌ای بدیع و قابل توجه است. ترکیبی که هر دو جزء آن مورد عنایت ویژه بوده و نمی‌توان هر یک را بدون درنظرگرفتن دیگری، برای توصیف وضعیت سیاسی ایران به کار برد. نشریه دیده‌بان اندیشه در این شماره سعی دارد تا با بهره‌گیری از برخی از آیات و روایات و نظر برخی از متفکران اسلامی، جایگاه و ماهیت مقوله جمهوریت را از دیدگاهی صحیح بازخوانی کرده و نقش شورای نگهبان را در نسبت با دو مولفه جمهوریت و اسلامیت تصویر کند. این امر با توجه به انتخابات اخیر ریاست جمهوری و ورود شبهات بسیار زیاد به فعالیت شورای نگهبان در احراز صالحیت‌ها، ضروری به نظر میرسد.