گزیده مرصادالعباد - نثر ۴ بخش ۲
امتیاز دهید
امتیاز دهید
وی‍راس‍ت‍ار ع‍ل‍م‍ی: ت‍وف‍ی‍ق ه.س‍ب‍ح‍ان‍ی
مرصاد العباد یادگار قرنی است که با کاهش نفوذ خلافت بغداد اندک اندک جاذبه زبان عربی هم کاهش می‌یافت و زبان پارسی به صورت رایج‌ترین زبان تالیف و تصنیف در ایران و کشورهای مجاور در می‌آمد. نجم رازی می‌گوید کتاب خود را به این سبب نوشته که کتب طریقت"بیشتر به زبان تازی است، و پارسی‌زبانان را از آن زیادت فایده‌ای نیست". از نظر سبک نگارش و دستور زبان، از کهنگی سخن کاسته و به تازگیهای بعد از مغول میل کرده است. و از اینجا معلوم می‌شود که در محیط خراسان سنتهای ادبی عصر سامانی پای بر جاتر بوده و تحول زبان دستور در غرب ایران و خاصه در روم شتاب بیشتری داشته است. مرصادالعباد داستان دلکش و بهم پیوسته سرگذشت آدمی از آفرینش تا بازگشت ابدی است و در سراسر آن مولف هدف آفرینش و زندگی انسان را دریافت معرفت الهی و وصول به حضرت او می‌داند. روشنفکری او نفی گفتار حکیمان است که عقل را سبب و آلت معرفت می‌شناسند. نثر کتاب ساده گرم و پرشور است، که گاهی به صورت شعر ناب منثور در می‌آید. سبک آن در واقع شیوه سخن واعظان و مجلس‌گویان سده ششم است، و بیش از همه به آثار مجد بغدادی و نجم الدین کبری و عین‌القضات و احمد غزالی و کشف‌الاسرار میبدی و رساله حالات و سخنان ابوسعید مانندگی دارد. از نظر نکات دستوری- مختصات کهن پیش از مغول – و از نظر لغات و تعبیرات و ترکیبات و کنایات و همچنین اصطلاحات عرفانی، مرصادالعباد دریایی است.. چون ویژگیهای کهن دستوری و واژه ها و ترکیبات نادر کهن طبعا در دستنویسهای جدید حذف یا تحریف شده بود، محققانی که بنای تحقیق خود را بر آن نسخ جدید مغلوط نهاده‌اند، این کتاب ارجمند را نه بدان صورت که بوده بلکه به صورت کتابی کم ارج شناسانده‌اند. همین قدر می‌گوییم که مرصادالعباد از نظر ویژگیهای سبکی و دستوری اهمیت و اصالت بسیار دارد.
بیشتر
مرصاد العباد یادگار قرنی است که با کاهش نفوذ خلافت بغداد اندک اندک جاذبه زبان عربی هم کاهش می‌یافت و زبان پارسی به صورت رایج‌ترین زبان تالیف و تصنیف در ایران و کشورهای مجاور در می‌آمد. نجم رازی می‌گوید کتاب خود را به این سبب نوشته که کتب طریقت"بیشتر به زبان تازی است، و پارسی‌زبانان را از آن زیادت فایده‌ای نیست". از نظر سبک نگارش و دستور زبان، از کهنگی سخن کاسته و به تازگیهای بعد از مغول میل کرده است. و از اینجا معلوم می‌شود که در محیط خراسان سنتهای ادبی عصر سامانی پای بر جاتر بوده و تحول زبان دستور در غرب ایران و خاصه در روم شتاب بیشتری داشته است. مرصادالعباد داستان دلکش و بهم پیوسته سرگذشت آدمی از آفرینش تا بازگشت ابدی است و در سراسر آن مولف هدف آفرینش و زندگی انسان را دریافت معرفت الهی و وصول به حضرت او می‌داند. روشنفکری او نفی گفتار حکیمان است که عقل را سبب و آلت معرفت می‌شناسند. نثر کتاب ساده گرم و پرشور است، که گاهی به صورت شعر ناب منثور در می‌آید. سبک آن در واقع شیوه سخن واعظان و مجلس‌گویان سده ششم است، و بیش از همه به آثار مجد بغدادی و نجم الدین کبری و عین‌القضات و احمد غزالی و کشف‌الاسرار میبدی و رساله حالات و سخنان ابوسعید مانندگی دارد. از نظر نکات دستوری- مختصات کهن پیش از مغول – و از نظر لغات و تعبیرات و ترکیبات و کنایات و همچنین اصطلاحات عرفانی، مرصادالعباد دریایی است.. چون ویژگیهای کهن دستوری و واژه ها و ترکیبات نادر کهن طبعا در دستنویسهای جدید حذف یا تحریف شده بود، محققانی که بنای تحقیق خود را بر آن نسخ جدید مغلوط نهاده‌اند، این کتاب ارجمند را نه بدان صورت که بوده بلکه به صورت کتابی کم ارج شناسانده‌اند. همین قدر می‌گوییم که مرصادالعباد از نظر ویژگیهای سبکی و دستوری اهمیت و اصالت بسیار دارد.
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی گزیده مرصادالعباد - نثر ۴ بخش ۲