داوری و همترازخوانی: مبانی، شیوه‌ها و رهنمودهای اخلاقی

در این اثر پیشینه همترازخوانی و داوری به اختصار آمده و همچنین توضیحی کوتاه درباره همترازخوانی و انواع مختلف آن ارائه شده است. در ادامه به تکامل، دگرگونی‌ها، نظام‌ها و فرایندهای همترازخوانی در مجله‌های علمی و همچنین سامانه‌ها و پلتفرم‌های موجود در این مجله‌ها اشاره شده است. در این اثر تلاش شده به اهمیت و ضرورت این کُنش در جامعه علمی به عنوان یکی از اجزای نشر علمی پرداخته شود و در ادامه نگاهی اجمالی به انتقادها و چالش‌هایی که به این بخش مهم از فرایند علمی وارد شده مورد توجه قرار گرفته است تا نگاه متوازن و واقع‌بینانه‌ای در این زمینه به دست آید. بخش دیگری از این اثر به اخلاق همترازخوانی اختصاص دارد که می‌توان آن را بخش مهمی برای همترازخوانان، سردبیران و دیگر کنشگران داوری و همترازخوانی در نظر گرفت. مهم از این نظر که در این فصل با اشاره به چارچوب زیست‌بوم همترازخوانی، بر تعامل و ارتباط میان اجزای این رفتار و کنش علمی تأکید شده است. در ادامه به بیان و تشریح مولفه‌های اصلی اخلاق همترازخوانی دربرگیرنده پایبندی به زمان، رعایت محرمانگی، نبود سوگیری، توجه به برخورد منافع، توجه به بدرفتاری پژوهشی، بیان احترام‌آمیز و منصفانه، پیشنهاد عینی و سازنده، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی و مولفه‌های فرعی آن پرداخته شده است. اشاره به این نکته ضروری است که این مولفه‌های اخلاقی بر پایه رهنمودها و بیانیه‌های اخلاق همترازخوانی با تاکید بر رهنمودهای اخلاقی کوپ تهیه و تنظیم شده است. همچنین گزارشی کوتاه از توجه مجله‌های علمی ایران به رهنمودها و بیانیه‌های اخلاق همترازخوانی آمده است.