دو نقد: سفری به کلیدر، نقش زن در فیلمهای کیمیائی

مقدمه کتاب:
نوشتن دو مقاله حاضر در زمانهای مختلف و با دو انگیزه متفاوت صورت گرفته است: در تابستان ۱۳۶۱، دوستانی که مایل به تهیه کتابی در مورد آثار سینمایی مسعود کیمیایی بودند، به من نیز مراجعه کرده و نوشتن مطلبی را در مورد یکی از جنبه های فیلمهای ایشان، خواستار شدند. من هم از میان موضوعات فهرست شده از طرف خودشان، نقش زن در فیلم های کیمیایی را انتخاب کردم و تا آنجا که دانشم اجازه می داد و با گردآوری اطلاعات لازم، بی آنکه وارد قلمرو نقد سینمایی شده باشم، به این بررسی دست زدم. اما ظاهرا نوشته من مورد پسند گردآورنده مقالات کتاب قرار نگرفت و با حذف این مقاله، کتاب به چاپ رسید. اکنون به این دلیل از انتشار مقاله حاضر خوشحالم که می بینم هر چند این بررسی مستقیما فیلمهای کیمیایی را مورد توجه قرار داده، اما به سبب پیوند آثار کیمیایی با کلیت محصولات سینمای ایران، بسیاری از استنتاجات مطرحه در این مقاله، شاید بتواند از محدوده آثار کیمیایی فراتر رفته و به مسئله کلی نقش زن در اکثر فیلمهای ایرانی اشاره گر باشد.
نقد و بررسی رمان کلیدر در تابستان ۱۳۶۴ به اتمام رسید. این رمان گرچه با استقبال عمومی خوانندگان روبرو شده و با اینکه از لحاظ شکل و حجم کار، میان آثار ارزشمند ادبی ایران، شبیهی ندارد، مهذلک از لحاظ برخورد و بررسی ادبی، تقریبا با سکوت روبرو شده است. حیرت از این سکوت و احساس دین نسبت به یک اثر قابل بحث تاثیرگذار بر سیر ادبی کشورمان، انگیزه نوشتن مقاله حاضر شد و در نتیجه می توان آن را گشایش بابی تلقی کرد و شکستن سکوتی. بررسی جامع تر آن می ماند تا رسیدن فرصتی دیگر و شاید آدمی دیگر، با قلمی کاونده تر.